Ab, Abd Ve İngiltere’nin Ardından Kanada Da Çin’e Yaptırım Uyguladı

Avrupa Birliği (AB), ABD ve İngiltere'nin ardından Kanada da Çin'i Uygur Türklerine karşı "ağır ve sistematik insan hakları ihlalleri" nedeniyle suçlayarak, 4 Çinli yetkiliye yaptırım kararı aldı.

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri nedeniyle yaptırım uygulayan ülke sayısı 4'e yükseldi. Avrupa Birliği (AB), ABD ve İngiltere'nin ardından Kanada da Çin'i Uygur Türklerine karşı "ağır ve sistematik insan hakları ihlalleri" nedeniyle suçlayarak, 4 Çinli yetkiliye ve 2 kuruluşa yaptırım kararı aldı. Kanada'da federal hükümete bağlı Global Affairs Departmanı, Çinli 4 üst düzey yetkiliyi Sincan'daki "ağır ve sistematik insan hakları ihlallerine" katılmakla suçladı. Açıklamada, Çin'in din ve etnik kökenleri temelinde keyfi olarak 1 milyondan fazla insanı hapsetmekten ve onları "yeniden eğitime, zorla çalıştırmaya, işkenceye ve zorla kısırlaştırmaya" maruz bırakmaktan sorumlu olduğu vurgusu yapıldı.

Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau yaptığı açıklamada, "Sincan'da Çin'in elinden meydana gelen korkunç insan hakları ihlallerinden derinden endişe duymaya devam ediyoruz" dedi. Garneau, "Bugün, Çin hükümetini Uygurlara ve diğer Müslüman etnik azınlıklara yönelik bu sistematik baskı kampanyasına son vermeye ve sorumluları hesap sormaya davet eden ortaklarımıza katılıyoruz" ifadelerini kullandı.

Kanada parlamentosu Çin'in Uygurlara yönelik tutumunu soykırım olarak kabul etmek için daha önce oylama yapmış, Çin soykırım iddiasının oylanması nedeniyle Kanada'ya tepki göstermişti.

Kanada'nın 4 Çinli yetkiliye uygulayacağı yaptırımların mülki varlıkların dondurulması ve seyahat yasağı olacağı bildirildi. Söz konusu yetkililerin Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasi ve Hukuki İşleri Komitesinin eski Sekreteri Zhu Hailun, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Parti Komitesi Genel Sekreter Yardımcısı Wang Junzheng, Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasi ve Hukuki İşler Komitesi Sekreteri ve Kamu Güvenliği Bölümünün eski Müdürü Wang Mingshan ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi Hükümeti Başkan Yardımcısı ve Kamu Güvenliği Bölümü Direktörü Chen Mingguo olduğu belirtildi. Kanada ayrıca, güvenlikten sorumlu devlet tarafından işletilen bir kuruluş olan Sincan Üretim ve İnşaat Kolordu Kamu Güvenlik Bürosu'na da yaptırım uyguladığını ekledi.

Çin ise bu iddialara cevaben kampların aşırılıkçılıkla mücadele için gerekli mesleki eğitim merkezleri olduğunu iddia ederek, bölgedeki tüm insan hakları ihlalleri raporlarını yalanladı.

AB VE İNGİLTERE DE 4 ÇİNLİ YETKİLİYE YAPTIRIM KARARI ALMIŞTI

AB Dışişleri Bakanları ve İngiltere, günün erken saatlerinde Çin'in Sincan bölgesindeki Uygur Türklerine yönelik baskıdan dolayı Kanada'nın da yaptırım uyguladığı 4 Çinli yetkiliye ve bir kuruma yaptırım uygulama kararı almıştı. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab yaptırımlara ilişkin yaptığı açıklamada, Doğu Türkistan'daki "son derece rahatsız edici" bir baskının "zamanımızın en kötü insan hakları ihlallerinden biri" olduğunu ifade etmiş, "Bölgede yaşanan insan hakları ihlalleri nedeniyle Çin hükümetine uluslararası toplumun böyle bir duruma göz yummayacağına dair en açık mesajı göndereceğiz. Ortaklarımızla beraber hareket ederek, insan hakları ihlallerinden sorumlu olanlardan hesap sormak için hep birlikte hareket edeceğiz" demişti.

ÇİN'DEN AB'YE YAPTIRIM MİSİLLEMESİ

Çin ise, AB'nin yaptırım kararının ardından 10 Avrupa Parlamentosu üyesine ve 4 kuruma misilleme yaparak yaptırım uygulayacağını açıklamıştı. Çin tarafından yaptırım uygulanacak kişilerin Avrupa Parlamentosu'ndan Reinhard Butikofer, Michael Gahler, Raphael Glucksmann, İlhan Kyuchyük ve Miriam Lexmann, Hollanda Parlamentosu'ndan Sjoerd Wiemer Sjoerdsma, Belçika Parlamentosu'ndan Samuel Çoğolatı, Litvanya Parlamentosu'ndan Dövile Sakaliene, Alman uzman Adrian Zenz ile İsveçli uzman Bjorn Jerden olduğu bildirilmişti. Çin'in yaptırım uyguladığı kurumların ise AB Konseyi Güvenlik ve Siyasi Komitesi, Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komitesi, Almanya'daki Mercator Çin Çalışmaları Enstitüsü ve Danimarka Demokrasiler İttifakı Vakfı olduğu açıklanmıştı. Söz konusu kişilerin ve ailelerinin Çin ana karası ile Çin'in Hong Kong ve Makau özel idari bölgelerine girişlerinin yasaklandığı, bu kişilerin ve ilgili kurum ve kuruluşların Çin ile iş yapmasının da sınırlandırıldığı bildirilmişti.

ABD, 2 ÇİNLİ YETKİLİYE YAPTIRIM KARARI ALMIŞTI

ABD, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türklerine yönelik ciddi insan hakları ihlalleri ile bağlantılı olarak 2 Çinli yetkiliye yaptırım kararı almıştı. ABD Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (XPCC) Parti Komitesi Sekreteri Wang Junzheng ve Sincan Kamu Güvenliği Bürosu (XPSB) yöneticisi Chen Mingguo'ya yaptırım uygulandığı belirtilmişti. Bakanlık, iki yetkilinin "ABD Küresel Magnitsky İnsan Hakları Hesap Verebilirlik Yasası" kapsamında hedef alındığını belirtmiş, bu hareketin Avrupa Birliği (AB), İngiltere ve Kanada tarafından alınan önlemleri tamamladığını kaydetmişti.

(Ceren Yanar Polat/İHA)