ÇAYÜDAD Başkanı Mavi: Son 5 Yıl Budama Yapanlar Önümüzdeki 5 Yıl Budama Yapmazsa Dahi ÇAYKUR'a Çay Satabilmeli
Rize Ziraat Odası Başkanlığı Başkan Adayı ve Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi, iklim şartları, gübre fiyatları ve budama oranının artırılmasının yaş çayda rekolteyi yaklaşık 300 bin ton düşürdüğünü kaydederek, “Son 5 yılda düzenli olarak budama yapan üreticilerin önümüzdeki 5 yılda budama yapmasalar dahi ÇAYKUR’a çay satabilmeleri sağlanmalıdır” dedi.
ÇAYÜDAD Başkanı Mustafa Mavi, 2022 yılı yaş çay sezonu için durum değerlendirmesinde bulundu. 2022 yılı yaş çay rekoltesinde yaklaşık 300 bin ton dolayında azalma gerçekleştiğini kaydeden Başkan Mavi, buna bağlı olarak kuru çay üretiminin de yaklaşık 60 bin ton dolayında azaldığını ve yıllık kuru çay üretiminin Türkiye’nin yıllık çay tüketiminin altına düştüğünü, bunun da önümüzdeki yıllar için tehlike oluşturduğundan Türkiye’nin kuru çay ihtiyacını karşılamak için çay ithal eder duruma geleceğini belirterek bu durumun önüne geçilebilmesi için alınması gereken tedbirleri açıkladı.
Yaş çay budama kanununda bazı düzenlemeler yapılması gerektiğini ifade eden Mavi, “2022 yılında iklim şartları kurak başlamış çayın gelişimini tüm yıl boyu düşürmüştür. Buna gübre fiyatları ve ÇAYKUR’un bu yıl budamayı 7’de bire çıkarması 2022 yılı yaş çay rekoltesinin yaklaşık 300 bin ton az olmasına sebep olmuştur. Bu da kuru çay üretiminin de yaklaşık 60 bin ton dolayında azalması demektir. Önümüzdeki yılda muhtemeldir ki aynı etkenler oluşacak ve yaş çay rekoltesi ve kuru çay üretimi düşmeye devam edecektir. Bunun önüne geçilebilmesinin en basit formülü budama kanununda bazı düzenlemeler yapılmasıdır.” dedi.
Geriye dönük 5 yıl düzenli budama yapan üreticilerin önümüzdeki 5 yıl budama yapmasalar bile ÇAYKUR’a çay satabilmelerinin sağlanması gerektiği önerisinde bulunan Başkan Mavi, “Budama yapan budama ödemesini alır ve ÇAYKUR’a çayını satar. Budama yapmayan ise budama ödemesini almaz ama hiç değilse ÇAYKUR’a çayını satsın. ÇAYKUR’un alım garantisi olmadığı sürece üretici özel sektöre mahküm olur. Üretici özel sektörün eline düşmemek için budama yapmak zorunda kalıyor. Bir de üretici elindeki bahçenin budamasını yaptığı metrekare kadar tazminat alabilmeli ve ÇAYKUR’a çayını satabilmelidir.” diye konuştu
Mavi, 2023 yılında yaş çaya yüzde 100 oranında zam yapılması olasılığına ve 2022 yılı yaş çay rekoltesine göre tahmin yapılırsa yaklaşık 100 bin dekar alanda budama yapılacağını belirterek, şöyle konuştu: “Eğer bizim önerimiz uygulanırsa budama 50 bin dekara düşer. 50 bin dekarın budama bedeli 750 milyon TL’dir. Yani hazine üreticiye 750 milyon TL daha az budama ödemesi yapar, devlet de 750 milyon TL kar eder. Üretici de 50 bin dekardan 100 bin ton yaş çay yaprağı alır. 1 milyar 400 milyon TL de üretici gelir sağlar. Bu yöntemle hem devlet hem üretici hem de işletmeler büyük kazanç sağlar. Aynı zamanda kuru çay fiyatları da arz talep dengesine göre yükselme eğilimi göstermez. Bu yöntemin ülkemize kazanımı yaklaşık 3 milyar TL’dir.“
