Döviz ve Altına hücum eden iller belli oldu; Rize ve Trabzon da Listede
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada vatandaşların artık döviz ile borçlanmadığını, aksine yastık altında devasa miktarda dolar bulunduğunu söyledi. İşte bu sözden hareketle yola çıkan Dünya Gazetesi'nden Barış Erkaya, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan (BDDK) derlediği verilerle yastık altındaki dövizle ilgili çarpıcı bir araştırma gerçekleştirmiş oldu. Yapılan çalışma, 2021 yazında döviz alımının kentlere göre nasıl değiştiğini gözler önüne serdi.
İller bazında bakıldığında ise oransal olarak en yüksek Döviz Tevdiat Hesabı (DTH) artışı sırasıyla Aksaray, Kırşehir, Bingöl, Hatay, Osmaniye, Antalya, Rize, Yalova, Kahramanmaraş ve Kocaeli’de gerçekleşti. Aynı dönemde en çok döviz bozduran şehirler olarak Elazığ, Hakkari, Batman, Çankırı, Kırıkkale, Ardahan, Giresun, Erzincan, Kars ve Diyarbakır oldu.
Altın mevduatının arttığı ilk 3 şehir ise Aksaray, Rize ve Trabzon oldu.
Eylül ayında birikim yapan vatandaşların yarısı dolardaki yükselişi fırsat görüp DTH'larını çözdü, yarısı daha da artırarak hızlı yükselen kur dönemine daha yüksek DTH hesabıyla giriş yaptı. DTH hesaplarındaki artışta Orta Anadolu illeri öne çıkarken, Doğu ve Güneydoğu illerinde DTH'ların çözüldüğü dikkat çekti. Altın fiyatındaki ralliyi ise Türkiye'de sadece 3 il yakalayabildi.
Doların kaç TL olacağı tartışmaları bir yanda dursun, vatandaşın dövizle imtihanı ilginç bazı verileri ortaya koyuyor. Doların 9 TL’nin, Euro’nun 11 TL’nin, gram altının ise 500 TL’nin üzerine çıktığı Ekim-Kasım döneminde neler olduğunu görmek için biraz daha bekleyeceğiz. Fakat bu rallinin hemen öncesinde Türkiye’nin dört bir köşesinde vatandaşın nasıl bir pozisyon aldığı, yani kurlardaki yükselişe nasıl yakalandığı belli oldu. Fintürk verilerine göre 81 il, döviz konusunda tam anlamıyla ikiye bölündü. Birikim yapanların yarısı dolardaki 9 TL’ye yaklaşan yükselişi fırsat görüp DTH’larını çözerken, yarısı daha da artırarak hızlı yükselen kur döneminde daha yüksek DTH hesabıyla giriş yaptı. Altında ise 81 ilin yüzde 76’sı isabetsiz bir kararla altın hesaplarını çözerken sadece 3 il, altın mevduatlarını daha da artırdı.
Orta Anadolu döviz aldı, Doğu bozdurdu
Dolarda 8 TL’li seviyeleri en son gördüğümüz tarihler olan Haziran- Eylül ayları arasında Türkiye’de ciddi bir döviz hareketliliği yaşandı. Türkiye’nin 81 ilinde tasarruf mevduatı amacıyla bankalarda tutulan döviz hesaplarında bu dönemde 61 milyar TL’lik artış gerçekleşti. İller bazında bakıldığında ise oransal olarak en yüksek DTH artışı sırasıyla Aksaray, Kırşehir, Bingöl, Hatay, Osmaniye, Antalya, Rize, Yalova, Kahramanmaraş ve Kocaeli’de gerçekleşti. Aynı dönemde en çok döviz bozduran şehirler olarak Elazığ, Hakkari, Batman, Çankırı, Kırıkkale, Ardahan, Giresun, Erzincan, Kars ve Diyarbakır oldu.
Yani dövizde 8 TL’den 13,35 TL’ye yükselişten hemen önce ülkenin ağırlıkla Orta Anadolu bölgeleri ile kıyılara yakın bölgelerinde dövize hücum gerçekleşirken, doğu ve güneydoğu bölgelerinde DTH çözülmeleri gerçekleşti.
Kişi başına düşen tasarruf amaçlı döviz hesapları
Kişi başına düşen tasarruf amaçlı döviz hesaplarında en yüksek şehirler ise sırasıyla İstanbul, Ankara, Karabük, Kastamonu, Kocaeli, Gaziantep, Antalya, Bursa, İzmir ve Denizli. Bu şehirlerde ortalama kişi başına düşen döviz tevdiat hesaplarının TL karşılığı 7 bin TL’yi geçiyor. Ortalama 8,5 TL’lik kur üzerinden hesaplandığında bu rakam kişi başına 824 dolara denk geliyor. Kişi başına döviz tevdiat hesaplarının en düşük olduğu şehirler ise Ardahan, Muş, Bitlis, Ağrı, Gümüşhane, Van, Bayburt, Siirt, Kars gibi şehirler yer alıyor. Bu şehirlerde kişi başına düşen DTH’ların TL karşılığı 350 TL’nin altında. Bu da yine 8,5 TL’lik kur üzerinden hesaplandığında kişi başına 41 dolara denk düşüyor.
Gram altında yükselişi yakalayan üç şehir
Altının gram fiyatında düşüşün gerçekleştiği aynı dönemde altın mevduatlarında ise 81 ilin 78’inde çözülme yaşandığı görülüyor. Buna karşılık altın mevduatlarını artırarak eylül ayından sonra altının gram fiyatındaki yüzde 35’lik yükselişten daha çok yararlanmayı başarabilen sadece üç şehir bulunuyor: Aksaray, Rize, Trabzon. Yine bu dönemde altın mevduatlarında yaşanan çözülmede öne çıkan şehirler doğu ve güneydoğu illeri. Şırnak, Tunceli, Hakkari, Ağrı, Van, Şanlıurfa başı çekiyor.
