Facebook 'libra' ile bankalara meydan okuyor

Dijital Dönüşüm Derneği Başkanı İsmail Hakkı Polat, Facebook'un gelecek yıl piyasaya süreceğini duyurduğu kripto para birimi "libra"nın, para transferi ve alışveriş özelliğiyle bankacılık sektörünün işlevinin zayıflamasına yol açacağını belirterek, "Libra, giderek bir bankanın yerini alacak ve hatta onun da ötesinde 7/24 açık bir küresel pazarın değiş-tokuş birimi olacak. Yani Facebook, libra ile bankalara meydan okuyor." dedi.

Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü Öğretim Görevlisi de olan Polat, AA muhabirine, sosyal paylaşım platformu Facebook'un gelecek yıl piyasaya süreceğini duyurduğu ve yoğun eleştirilerin hedefi olan kripto para birimi "libra"ya ilişkin değerlendirmede bulundu.

Facebook'un 2020 yılında piyasaya süreceğini duyurduğu kripto para libranın yanında, "Calibra" adı verilen dijital bir cüzdanı da kullanıma sunacağını ifade eden Polat, kripto para birimi ve dijital cüzdanın, Facebook Messenger, WhatsApp ya da Calibra'nın kendi cep telefonu yazılımı üzerinden kullanılabileceğini söyledi. Libranın mastercard ve visa gibi ödeme sistemleri tarafından da destekleneceğine işaret eden Polat, Facebook kullanıcılarına sunulacak hizmetle tasarruf, harcama ve para transferi yapabilmesinin amaçlandığı bildirdi.

Polat, "libra rezerv", "libra blok zincir" ve "libra konsorsiyum" unsurlarından oluşan libranın ekosistemine ilişkin şu bilgileri verdi: "Hazine görevini üstlenecek libra rezerv, kripto paranın hangi varlıklardan oluşan bir sepete endeksleneceği, ne kadar paranın ne zaman dolaşıma sokulacağı ve dolaşımdan kaldırılacağından sorumlu olacak. Libra blok zincir ise bu paraların kullanılacağı başta Facebook, Instagram, WhatsApp gibi platformlara eklemlenerek, buralardan kişi veya kurumlar arasında yapılacak para transferleri, akıllı kontratlar üzerinden gerçekleştirilecek alışveriş veya satın almalar ile işlem kayıtlarının gayri merkezi biçimde tutulması için kullanılacak ana omurga olacak."

"Librayı 30 şirketli konsorsiyum yönetecek"

Tüm bu işleyişin sevk ve idaresini, aralarında Facebook, Mastercard, Visa, Uber, Booking, Spotify, Paypal ve Vodafone gibi 10 milyon dolar giriş ücreti ödeyen 30 şirketin de bulunduğu konsorsiyumun yöneteceğine dikkati çeken Polat, söz konusu konsorsiyumdaki söz hakkının ise Facebook da dahil olmak üzere herkese eşit oy şeklinde kurgulandığını dile getirdi.

Polat, giriş ücretinin yüksekliği ve mevcut durumda 30 şirket olmasının, işleyişin gayri merkeziliği konusunda kuşku yarattığını ve libranın teknik anlamda blok zincir olup olmadığı konusunda sosyal medyada yoğun tartışmalar olduğunu vurgulayarak, burada üzerinde durulması gereken asıl noktanın söz konusu para biriminin, kullanıcılara ne kadar mahremiyet sağlayacağı konusundaki belirsizlikler olduğunu ifade etti.

Facebook'un librayı piyasaya sürmesi ve kullanımının yaygınlaşması halinde, bunun finans ve bankacılık sektöründe yaratacağı etkilere değinen Polat, şöyle devam etti: "Libranın dünyanın her yerine sınır tanımayan para transferi ve alışveriş özelliğiyle bankacılık sektörünün bugüne kadar tekellerinde tuttukları işlevlerinin zayıflamasına yol açacak. Birey ve kurumlar libraya geçişi, banka veya kredi kartıyla yapsalar da blok zincir üzerinde açılacak cüzdanlarla Facebook ve diğer konsorsiyum üyelerinin hizmetlerinden sınırsız yararlanma imkanı sebebiyle bir süre sonra bankalara olan ihtiyaç azalacak. Böylelikle libra blok zincir, giderek bir bankanın yerini alacak ve hatta onun da ötesinde 7/24 açık bir küresel pazarın değiş-tokuş birimi olacak. Yani Facebook, libra ile bankalara meydan okuyor. Kuşkusuz bu yıkıcı yeniliğin sadece bankalarla sınırlı kalmayıp ülke para birimlerine doğru ilerlemesi de söz konusu. Özellikle hiper enflasyonu olan ülkelerde libra, enflasyonda karşı değer koruma enstrümanına dönüşebilir."

"Kripto paraların tarihinde önemli bir milat"

Libranın yaratacağı riskleri algılayan devletlerin, çeşitli yaptırım ve yasaklar getirebileceğini belirten Polat, libra duyurusunun yapıldığı gün, ABD Senatosu Finans Komitesi Başkanı Maxine Waters'ın, söz konusu kripto para biriminin doların gücünü zayıflatacağı kuşkuları nedeniyle Facebook'un projeyi durdurmasını ve senatoda ifadeye çağrılmasını talep ettiğini hatırlattı.

Polat, libranın gelecekte kripto paraların tarihinde önemli bir "milat" olarak anılacağını vurgulayarak, şunları kaydetti: "Facebook, Instagram ve WhatsApp abonesi 2,6 milyar insanın önemli oranının, kullanımı kolay alışveriş aracı olarak sunulacak librayı hemen kullanmaya başlayacaklarını düşünüyorum. Libra projesine dahil olmayan Google, Microsoft, Apple, Amazon, eBay ve Alibaba gibi şirketlerin de rekabette geri kalmamak için kendi kripto paralarını geliştirmeye başlayacaklarını ya da mevcut kripto paralardan biri veya birkaçıyla iş birliği yaparak süratle bu yarışa dahil olacaklarını tahmin ediyorum. Ayrıca ABD kaynaklı kurumsal şirketlerinin rekabetinin dışında, ABD-Çin ticaret savaşı, ABD yaptırımları gibi nedenlerle Çin, Rusya, İran ve hatta Türkiye orijinli kripto para girişimlerinin de bu rekabete en azından bölgesel şekilde dahil olmasıyla devletlerin bile içinden çıkamayacakları bir kaotik konjonktürle karşı karşıya kalabiliriz."