Prof. Dr. Gülşah Balık: Menopozda Kalp Sağlığı Tehlikede: Kadınlar Dikkat!

Menopozla birlikte azalan östrojen hormonunun kalp sağlığını koruyan önemli bir kalkanı ortadan kaldırdığını belirten Prof. Dr. Gülşah Balık, menopoz döneminin kadınların kalp sağlığı için kritik bir dönem olduğunu ifade ederek, “Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, kalp hastalıkları küresel ölümlerin başlıca nedeni. Kadınlar, yaşamlarının üreme döneminde kalp hastalıklarına karşı daha korunaklı olsa da, menopozla birlikte bu durum değişiyor. Östrojen hormonunun koruyucu etkisi azaldıkça, kalp hastalığı riski artıyor.” dedi.

Trabzon’da kendi ismini taşıyan özel kliniğinde sağlık hizmeti sunan Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Gülşah Balık, menopoz döneminde kadınların kalp hastalıklarına karşı daha savunmasız olduğunu ve bu dönemde kadınların kalp damar sağlığı risk altında bulunduğunu ifade ederek, “Kardiyovasküler bozukluklar dünyada birinci ölüm nedenidir, ikincisi kanserdir. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 2017'de sunduğu verilere göre, yaklaşık 17,9 milyon kişi kardiyovasküler hastalıklardan (KVH) ölüyor ve bu küresel ölümlerin tahmini %31'ini oluşturuyor. KVH'ler koroner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalık, romatizmal kalp hastalığı, arter hastalığı, periferik arter hastalığı, konjenital kalp hastalığı, derin ven trombozu ve pulmoner emboli gibi bozuklukları içerir. KVH gelişmiş ülkelerde hem erkeklerde hem de kadınlarda morbidite ve mortalitenin ana nedenidir. Çalışmalar, düşük östrojen seviyelerinin erkeklerde koroner arter hastalığı ile ilişkili olduğunu göstermiştir. KVH menopozdan önce erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.” diye konuştu.

Kadınların kalp sağlığını korumak için erken teşhisin büyük önem taşıdığını belirten Prof. Dr. Balık, orta yaşlı kadınların düzenli olarak kalp sağlığı kontrolleri yaptırmalarını ve risk faktörlerini kontrol altında tutmalarını önererek, “Kardiyovasküler hastalıklar erkeklerde ve kadınlarda yaygındır ancak klinik semptomlar, patofizyoloji ve tedaviye yanıt açısından cinsiyetler arasında farklılıklar vardır. Kadınlarda kardiyovasküler hastalıklar (KVH) genellikle yeterince teşhis edilmez ve genellikle kadınlar risk konusunda daha düşük bir algıya sahip olma eğilimindedir. Bu gecikmiş tanıya ve semptomların tanınmamasına yol açabilir. Kadınlar yaşamlarının üreme evresindeki koruma nedeniyle kalp hastalıklarına erkeklerden daha geç yakalanırlar. Menopoza girdiklerinde risk artar. Östrojen kadınlarda kalp hastalığına karşı koruyucu bir etki sağlar. Bu nedenle çoğu durumda menopozdan sonra KVH riski artar. Bu nedenle KVH riskini azaltmak için erken müdahale stratejilerinin uygulanması gereken kritik bir zaman olan orta yaştaki kadınların sağlıklarının izlenmesinin önemi vurgulamaktadır.” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Gülşah Balık, menopoza girilen yaşın da kalp hastalığı riskini belirleyen önemli bir faktör olduğunu belirtti. 40 yaşından önce menopoza giren kadınların erken menopoz olarak kabul edildiğini ve bu durumun kalp hastalığı riskini artırdığını ifade eden Prof. Dr. Balık, özellikle erken menopoza giren kadınların düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri ve kalp sağlığını takip etmelerinin önemli olduğunu kaydederek, “KVH riskinin artması menopozla aynı zamana denk geldiğinden, çalışmalar kadın hormonlarının, özellikle östrojenlerin kardiyoprotektif olduğunu ve hem üreme hem de üreme dışı sistemlerde önemli roller oynadığını göstermiştir. Menopoz kan basıncında, vücut kitle indeksinde (VKİ), obezitede ve vücut yağ dağılımında önemli bir artışla ilişkilidir. Erken menopoza giren kadınların 60 yaşından önce ölümcül olmayan kardiyovasküler olay geçirme riskinin önemli ölçüde arttığını, ancak 70 yaşından sonra artmadığını, 50-51 yaşlarında menopoza giren kadınlara kıyasla daha az risk taşıdığını göstermektedir. Erken menopoza giren kadınlar klinik pratikte yakın takibe ihtiyaç duyarlar. Dahası bir kadının menopoza girdiği yaş kadınlarda kardiyovasküler hastalık riskini değerlendirmede önemli bir faktör olarak düşünülebilir. 40 yaşından önce menopoza giren kadınlar erken menopoz, 40-44 yaş erken menopoz, 45-49 yaş nispeten erken, 50-51 yaş beklenen, 52-54 yaş nispeten geç ve 55 yaş ve üzeri geç menopoz olarak kategorize edilmiştir.” dedi.

Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Gülşah Balık, menopozlu kadınlarda kalp hastalıklarının en büyük risk faktörlerinden birinin hipertansiyon olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Balık, özellikle merkezi obezite, yüksek yağlı kan, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon gibi risk faktörlerinin bir arada bulunmasının kalp sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğini ifade ederek, şöyle konuştu: “Menopozlu kadınlarda kardiyovasküler hastalık için en yaygın risk faktörlerinin merkezi obezite, aterojenik dislipidemi, glikoz intoleransı ve hipertansiyon olduğunu göstermiştir.

Hipertansiyon tedavisi için şu anda mevcut kılavuzlar takip edilmelidir. Bununla birlikte, yüksek tansiyonu olan kadınların oranı genellikle yeterince teşhis edilmemekte ve yetersiz tedavi edilmektedir. Gelişmiş ülkelerde yetişkin kadınların %30'unun hipertansiyondan muzdarip olduğu tahmin edilmektedir. Genç kadınların yaşlılara kıyasla daha düşük mutlak kardiyovasküler riski vardır. Bununla birlikte hipertansiyonun etkili tedavisi her yaşta yapılmalıdır. Hipertansiyon menopoz sonrası kadınlarda menopoz öncesi kadınlara göre iki kat daha sık görülür. Kadınlarda orta veya sınırda hipertansiyon (<140/90 mm Hg), erkeklere kıyasla daha fazla endotel disfonksiyonu ve kardiyovasküler zorlukları etkiler.

Kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi hem erkekler hem de kadınlar için erken başlamalıdır. Kadınlar için, perimenopozal ve menopozal dönemlerdeki konsültasyonlar kardiyovasküler riski değerlendirmek için ideal bir fırsattır. Erken menopoz genellikle KVH için yüksek riski olarak anılır ve bu faktör tıbbi bir konsültasyon sırasında güçlü bir uyarı işareti olmalıdır.”