Yaş Çay Taban Fiyat Artışı Tartışması: TÜİK Verileri Bakan Yumaklı'nın Açıklamasını Çürütüyor

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaş çay taban fiyatına %54,5 artış yapılmasını savunurken, bu artışı "maliyetlere göre hazırlanmış, makul bir alım fiyatı" olarak nitelendirdi. Ancak TÜİK'in verilerine göre, Tarım ÜFE nisanda aylık %2,71, yıllık ise %60,77 artış gösterdi. Bu oranlar, yaş çay taban fiyatına yapılan artışın hem enflasyon rakamlarının hem de Tarım ÜFE'nin altında kaldığını gösteriyor.

Bakan Yumaklı'nın "Maliyetlere göre hazırlanmış, açıklanmış ve çalışılmış makul bir alım fiyatı var." açıklaması, maliyetlerin enflasyon ve Tarım ÜFE oranlarına göre belirlenmediği anlamına geliyor. Peki, bu durumda yaş çay fiyat artışı hangi maliyetlere göre yapıldı? Bu sorunun cevabı halen net değil. Üreticilerin mağduriyetine neden olacak enflasyon altı fiyatın yanısıra Bakan Yumaklı'nın yaptığı açıklamaların da tutarlılığı sorgulanmaya başlandı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), nisan ayına ilişkin Tarım ÜFE verilerini açıkladı.

Buna göre, söz konusu endekste nisanda bir önceki aya kıyasla yüzde 2,71, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 20,68, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 60,77 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 60,69 artış gerçekleşti.

Sektörlerde bir önceki aya göre değişime bakıldığında, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 2,67, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 4,43, balık ve diğer balıkçılık ürünleri, su ürünleri, balıkçılık için destekleyici hizmetlerde yüzde 1,65 yükseliş kaydedildi.

Ana gruplarda bir önceki aya göre tek yıllık (uzun ömürlü olmayan) bitkisel ürünlerde yüzde 2,27 azalış olurken, çok yıllık (uzun ömürlü) bitkisel ürünlerde yüzde 11,79, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 4,58 artış görüldü.

Yıllık Tarım ÜFE'ye göre 8 alt grup daha düşük, 5 alt grup daha yüksek değişim gösterdi.

Yıllık bazda en az artan grup yüzde 23,52 ile canlı kümes hayvanları ve yumurtalar oldu. Yıllık artışın az olduğu diğer alt gruplar ise yüzde 30,18 ile turunçgiller, yüzde 37,51 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar olarak sıralandı. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar yüzde 166,06 ile yağlı meyveler, yüzde 114,45 ile tropikal ve subtropikal meyveler olarak belirlendi.

Aylık Tarım ÜFE'ye göre 5 alt grup daha düşük, 8 alt grup daha yüksek değişim gösterdi.

Bir önceki aya göre en fazla düşüş gösteren grup eksi yüzde 9,03 ile canlı kümes hayvanları ve yumurtalar oldu. Aylık yükselişin düşük olduğu diğer alt grup ise eksi yüzde 7,9 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular olarak kayıtlara geçti. Söz konusu dönemde en az artış gösteren grup yüzde 0,42 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler olarak tespit edildi.

Buna karşılık, aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar yüzde 58,57 ile turunçgiller, yüzde 8,9 tropikal ve subtropikal meyveler olarak kaydedildi.