Henüz yavru halindeyken eğitim alan köpekler temel itaat, ileri seviye itaat ve görev yeterlilik sınavında başarılı olmaları durumunda arama-kurtarma köpeği olmaya hak kazanıyor.
Arama-kurtarma köpeklerinin önemi, "asrın felaketi" olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerde gözler önüne serildi. Özel yetiştirilen köpekler enkaz altında kalan binlerce vatandaşın hayatını kurtardı. Hayat kurtaran köpekler ise bu aşamaya gelene kadar birçok zorlu eğitim ve sınavdan geçiyor. Koku alma, fiziksel yeterlilik gibi eğitimleri alan köpekler AFAD tarafından düzenlenen sınavları geçtikten sonra arama-kurtarma köpeği olabiliyor.
"Bir köpeğin 2 yıl içerisinde tam net hazır olabileceğini söyleyebiliriz"
Ondokuz Mayıs Üniversitesi(OMÜ) Arama Kurtarma Birimi'nin köpek eğitmeni Yıldıray Ortahisar, eğitimler hakkında bilgi verdi. Yıldıray Ortahisar, "Arama-kurtarma köpekleri belirli aşamalardan geçerek korku, koku alma gibi eğitimleri göz önünde bulundurarak seçiliyorlar. Akabinde koku alma duyuları üzerinde yoğunlaşarak üst düzey bir eğitime tabi tutuluyorlar. Aynı zamanda bizlerde bu süreçte zorlu bir eğitimden geçiyoruz. Samsun AFAD İl Müdürlüğünde köpeğimle beraber 6 ay kadar bir eğitim aldım. Farklı çeviklik parkurlarında köpeğin fiziksel performansını geliştirmeye yönelik eğitimler düzenleniyor. Bunun dışında koku alma duyularını geliştirmek için kapalı alanlarda öncelikle kokuyu daha iyi alabilmesi ve buna bağışlık kazanabilmesi için eğitimde geçiyorlar. Eğitim süreci 6 ay sürüyor. Tabii, bu eğitimler temel eğitimler bu eğitimleri tamamlamak eğitim sürecinin bittiği anlamına gelmiyor. Her gün düzenli olarak köpeklerimizin kabiyetlerini geliştirmek adına eğitimlerimizi tekrar etmemiz gerekiyor. Bunu uzun süreli düşünürsek 2 yıl içerisinden tam net hazır olabileceğini söyleyebiliriz. Köpekten köpeğe de fark ettiğini göz önünde bulundurmak gerekiyor. Bazı cinsler daha erken tepki verebildiğinden bu süreyi kısaltabilme imkânı var. Arama-kurtarma köpeğinin özellikle oyuncu yönünün olması gerekiyor" dedi.
"Doğdukları andan bir bakıma seçime tabi tutuluyorlar"
Özellikle enkaz altında kalanları bulmada arama kurtarma köpeklerinin etkin rol oynadığı ifade eden Ortahisar, "Enkazda ise belirli tekniklerle insanları saklayarak onları kokusuna duyarlılık kazanarak bu köpeklerin insanları canlı bulmalarını sağlıyoruz. Doğdukları andan bir bakıma seçime tabi tutuluyorlar" diye konuştu.
"Arama kurtarma köpekleri her yıl AFAD'ın düzenlemiş olduğu sınava giriyor"
Sınav hakkında bilgi veren Ortahisar, "Arama-kurtarma köpekleri her yıl AFAD'ın düzenlemiş olduğu sınava giriyor. Göreve hazırlık için ön sınav dediğimiz bir sınav var. Görev yeterlilik sınavını geçen köpekler, görev için hazırlık aşamasına giriyorlar. Bu sınav temel itaat ve ileri seviye itaati içermektedir. Bu ise köpeğin yönlendirilmesi, parkurdaki performansı ve sizi ne kadar dinlediğidir. Görev yeterlilik sınavında ise enkaz arama, kurtarma sınavındaki performansı değerlendiriliyor" şeklinde konuştu.
Köpek eğitmeni Yıldıray Ortahisar, eğitimlerini verdiği "Dost" isimli arama kurtarma köpeğinin golden cinsi olduğunu ve bundan önceki ırklarında görüldüğü üzere av köpeği olarak kullanıldığını ve koku alma duyularının çok iyi olduğunu belirtti.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arama Kurtarma Birimi
OMÜ Arama Kurtarma Birimi Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal'ın öncülüğünde meydana gelebilecek her türlü afetin, arama-kurtarma çalışmalarında yer almak üzere öğrenci, personel ve gönüllülerin katılımıyla kuruldu. Eş zamanlı bir şekilde ise arama-kurtarma çalışmalarında görev alabilecek köpeklerin yetiştirilmesi için uygulama ve araştırma merkezine ait tesislerde köpek eğitim parkurları ve barınma alanları inşa edildi.
Ayrıca bu tesislerde köpeklerin eğitiminin yanı sıra köpek eğitmenlerinin de eğitilmesi planlanıyor. OMÜ Arama Kurtarma Birimi Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde meydana gelen depremde 20 kişilik bir ekiple görev aldı.