Tarihçiler, Samsun merkezdeki en eski yerleşim yerini "Amisos" denilen Cedit, Liman ve Baruthane mevkisi olarak belirtiyor. M.Ö. 700'lü yıllara denk gelen tarihi, Akalan kazıları da bunu doğruluyor. Gaşkalar, Filikler, Hititler, Yunanlar, İyonlular, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Amisos, Cenevizliler ve Türklerin yaşadığı Samsun'da gayrimüslimler Samsun'un merkezini Baruthane, Karasamsun ve Cedit olarak belirleyip burayı liman olarak kullandılar. Müslüman Türkler ise Samsun'da ikamet etmeye başlamasıyla merkez olarak Saathane Meydanı'nı seçtiler.
Selçuklu ve Osmanlı döneminde Samsun'un merkezi ve meydanı olarak kullanılan Saathane Meydanı, sonraki yıllarda eski önemini kaybetti. Çarpık yapılaşma ve şehirleşmenin etkisiyle eski önemini kaybeden tarihi bölge, Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin Saathane Dönüşüm Projesi ile tekrar eski hüviyetine kavuşturuluyor. Meydanda bulunan çarpık yapılar kamulaştırılıp yıkılırken, yıkılan yerlere Osmanlı dönemindeki mimariye uygun yapılar inşa ediliyor. Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Demir, İhlas Haber Ajansı'na (İHA) yaptığı açıklamalar ile Saathane Projesi'nin son durumunu değerlendirdi.
"Eski hüviyetine kavuşuyor"
Projenin sona yaklaştığına değinen Başkan Mustafa Demir, "Saathane Projesi çok iyi gidiyor. Çok kapsamlı bir proje yürütüyoruz. Proje alanındaki adalarda büyük bir çözüme doğru ulaştık. En son yeni bir adamız var. O adanın yıkımını da bu ay gerçekleştireceğiz. İhalesini yaptık. 4 ay içerisinde bitireceğiz. Diğer büyük adamızın yıkımını da 2023 yılında tamamlayıp, Saathane Dönüşüm Projemizi tarihi meydanımızı yeniden ihya eden Samsun'a çok önemli hizmet olacak. Şehrin önemli bir arterini eski hüviyetine kavuşturacak projemizi tamamlamış olacağız. Halkımız da bu projeyi sevdi. Esnaf da oldukça memnun. Yeni yapılar göze çok hoş geliyor. Samsun'un belli yerlerini buradakine benzer dönüşümle beraber yeniden oluşturuyoruz" dedi.
"Osmanlı'da Samsun'un kalbiydi"
Meydanın Osmanlı döneminde Samsun'un kalbi olduğuna değinen Başkan Demir, "Eski Samsun'un hayat bulduğu bu Saathane Meydanı'nda İslamiyet'in yayıldığı o günün mimarisini ve o günlerde oluşmuş hüviyetini kazandırmaya çalışıyoruz. Samsun'da o zaman Rumlar ve Ermeniler yaşıyorlardı. Osmanlı döneminde bu milletler Samsun'daydı. Osmanlı zamanı Samsun'un en önemli meydanıydı. Samsun çok tarihi ve köklü bir şehir. Bölgenin merkezi konumunda. Eski hüviyetine yakışır, onu yeniden ihya eden, fonksiyonlandıran projelerimizin en önemlisi olan Saathene Projesi bitmek üzere. Şu haliyle bile Samsun'a büyük bir prestij kattı. Samsun için diğer bölgelerde de büyük heyecan oluşturdu. Böyle bir projeyi hayata geçirdiğimiz için mutluyuz" diye konuştu.
Yapılan hizmetleri halkın da takdir ettiğini ifade eden Mustafa Demir, "Halkımız da yaptıklarımızı çok iyi izliyor. Biz şehrimize hizmet peşindeyiz. İnsanlarımıza hizmet etmek için varız. Başka hiçbir amacımız yok. İnsanlarımız kendisine hizmet edeni sever. Bizler de insanlarımızı seviyoruz. Karşılıklı olarak enerjimizi hizmete ayırıyoruz" şeklinde konuştu.