Sinop Mübadele ve Balkan Halkları Kültür ve Dayanışma Derneği tarafından, Sabahattin Ali Kültür Merkezinde "Mübadelenin 100. yılında göçler" konulu panel düzenlendi. Sinop Üniversitesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serkan Yazıcı'nın moderatörlüğünü yaptığı panele Dokuz Eylül Üniversitesi'nden (DEÜ) Prof. Dr. Kemal Arı, Marmara Üniversitesi'nden Doç. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu ile Sinop Üniversitesi'nden Doç. Dr. Cenk Demir konuşmacı olarak katıldı. Panelde, 1 asrı geride bırakan mübadele günleri hatırlatılırken, karşılıklı aktarılan kültürel değerler ve bırakılan eserler anlatıldı.
Panelin açılışında birçok şehre olduğu gibi Sinop'a da çok sayıda kişinin göç ettiğini kaydeden Sinop Mübadele ve Balkan Halkları Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Kenan Aral, "Sinop, demokratik olarak Balkan halkları dışında farklı coğrafyalardan da çok sayıda insana yurt olmuştur" dedi. Karma yerleşim içerisinde bazı gelenek ve göreneklerin, yeni nesillerce bilinmez hale geldiğini de vurguladı.
1919 yıllarında Sinop ve Gerze'de yaşayan bazı Rumların arasında Pontus Hükümetini kurmayı hedefleyen "Pontus" düşüncesini savunan silahlı cemiyetlerin olduğunu kaydeden Doç. Dr. Cenk Demir, Mustafa Kemal Paşa'nın bu cemiyetlerle ilgili bilgi topladığını söyledi. Demir, "Ordu müfettişi olarak 16 Mayıs 1919'da Bandırma vapuru ile Samsun'a hareket eden Mustafa Kemal Paşa, Sinop limanına uğradığı zaman Pontus Cemiyeti hakkında bilgi alıp yerel makamlara gerekli uyarıları yaptığını biliyoruz" diye konuştu.
Karşılıklı nüfus değişimi anlaşmasıyla Sinoplu Rumların vapurla ayrıldıklarını belirten Demir, bin 414 Rum'un şehri terk ettiğini söyledi. Mübadil yerleştirme alanlarında Sinop'un birinci saha olduğunu kaydeden Demir, "Bu alanlarda diğer iller ise Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Amasya, Tokat ve Çorum yer alıyordu. Gelen mübadillerin sayısında Sinop, Gerze, Boyabat, Ayancık'ta toplam olarak 2 bin 373 rakamı çeşitli çalışmalarda verilmiştir" ifadelerini kullandı.
Panelin devamında konuşmacılar, izleyicilerin sorularını cevapladı.