Dünya Psikiyatri Dergisinde yayınlanan bir inceleme yazısına dikkat çeken Ümit Sanlav, madde bağımlılarıyla sosyal medya bağımlılarının beyninde duygusal işlemlendirme, dikkat toplama ve karar verebilmeyi kontrol eden bölgelerde hasar görüldüğünü ifade etti.
Vazgeçilmez bir iletişim aracı durumunda olan Akıllı telefonlar ve teknolojik erişim rahatlığı, Pandemi sürecinin ardından hayatımızın başköşesine iyice yerleşti. Haberler ve günlük gelişmeler takip ediliyor, gönül ilişkileri düzenleniyor, cinsellik orada yaşanıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Kurumsal İletişim Direktörü ve Sosyal Medya Araştırmacısı Ümit Sanlav, "Sadece mesajın iletimi değil, İletişimin tanımı olan; kişiler arasında duygu, düşünce, bilgi ve haberlerin, kusursuz şekilde karşı tarafa ve kitlelere aktarılabilmesi kısmı da teknolojik imkanlarla kusursuz bir şekilde sağlanıyor. Tabi bu durum "Phubbing" yani ekran bağımlılığı diye bir kavram doğuruyor" dedi.
Sanlav, "Dünya, günde 6 saat 37 dakika internete bağlı kalırken Türkiye 7 saat 24 dakika, Dünyanın sosyal medyada zaman geçirme ortalaması 2 saat 31 dakika iken Türkiye ortalaması 2 saat 57 dakika ile dünya ortalamasının üzerinde. Her gün daha fazla konuşulan bir konu olan sosyal medya bağımlılığı, milyonlarca sosyal medya kullanıcısını ilgilendiren bir konu olsa da kimisi durumun ciddiyetinin farkında değil, kimisi de ne çeşit bir bağımlı olduğunun farkında değil" dedi.
Daha yüzümüzü yıkamadan telefona bakıyoruz
18 ülkeden 18-30 yaş arası çalışanları kapsayan kişiler üzerinde yapılan araştırmaya göre her 10 katılımcının 9u sabah yatağından kalkmadan önce başucunda bulunan akıllı telefonlarından etkileşimlerini kontrol ettiğin ifade eden Sanlav; "Özellikle çocuklarda görülen sosyal medya ve internet bağımlılığının altında, çocuğun günlük hayatta maruz kaldığı baskının, internet ortamında ortadan kalkması yatıyor. İnternette, sosyal medyada, kimse çocuğa "yap ya da yapma, elleme, yürüme, konuş ya da konuşma" demiyor. Dolayısıyla bu alanı istediği şekilde ve özgürce kullanan çocuk, günlük hayatta maruz kaldığı baskıdan bu alanda kurtulduğu için bu alanı tercih ediyor. Bu ise beraberinde daha büyük sorunlar getiriyor." dedi.
Sosyal medya bağımlılığı ile madde bağımlılığı aynı
Geçtiğimiz yıl Dünya Psikiyatri Dergisinde yayınlanan bir inceleme yazısına değinen Sanlav, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Geçtiğimiz yıl Dünya Psikiyatri Dergisinde; Oxford, Harvard, Western Sydney Üniversitesi, Kings College ve Manchester Üniversitesi'nden bilim insanlarının hazırladıkları bir inceleme yazısı yayınlandı. Yazıda, internet kullanımının beynimiz üzerindeki etkileri ile ilgili bir dizi beyin görüntüleme çalışmasından elde edilen bulgulara yer verildi.
Normal şartlarda fizyolojik bir bağımlılık olan madde bağımlılığıyla, duyusal bağımlılık olarak ele alınan sosyal medya bağımlılığı ayrı ayrı ele alınsa da bu görüntüleme çalışmalarında, madde bağımlılarıyla sosyal medya bağımlılarının beyninde benzer bölgelerin hasar gördüğü tespit edildi. Ve bu bölgelerdeki hasar, duygusal işlemlendirme, dikkat toplama ve karar verebilmeyi kontrol eden bölgelerde görüldü.
Yani, sosyal medya ve internet iletişiminde az çabayla, çabuk karşılık alınıyor olması, bu nörolojik heyecanın daha çok duyulmak istenmesine neden oluyordu. Bu da sosyal medya bağımlılığını tetikleyen bir unsur olduğu da inceleme yazısında yer alan başlıklardan biri."
Bağımlılık türleri nelerdir
Uyarı bağımlısı: Her tweet, paylaşım veya yorumda telefonuna bakamadan yapamama ve yaptığı işi bırakıp bunlarla ilgilenmeden yapamayan kişiler, sosyal medyada olan biteni anı anına takip etme dürtüsü ile odaklanılması gereken konudan uzaklaşıyor.
Kontrol bağımlısı: İşte çalışırken, yolculuk ederken, yürürken, otururken, kısacası nerede ve ne zaman olursa olsun sosyal medyada paylaşımlarının etkileşimini kontrol etmeden duramayanlar. Aile içinde ya da arkadaş ortamında dahi karşısındakinin yüzüne bakıp sohbet etmek yerine, kafaları önlerinde, sosyal medya ile haşır neşir olma durumu.
Yaşamaktansa göstermeyi tercih edenler: Hayatın ve o anın tadını çıkartmak yerine paylaşmayı tercih ederek, yaşam kalitesini düşürenlerin bulunduğu bir durum. Bu bağımlılık türüne yakalananlar, yediklerinin, gezdiklerinin, gördüklerinin, sevinçlerinin, hüzünlerinin duygularını yaşamaktansa, diğer insanlara göstermeyi tercih ederler.
Check-İn Bağımlısı: Önünden geçtiği yerlerde bile check-in yaparak onlarca yerin mayor'ı olan kişiler, gösterdikleri bu disiplin ve azmi başka alanlarda kullansalar kuşkusuz hayatta çok daha iyi yerlere gelebilirler.