TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezindeki (BİLGEM) Türk mühendisler, yerli kaynak ve tasarımla toprağa gömülü plastik ve metal mayınları, görüntülü olarak tespit edebilen mayın dedektörü geliştirdi.
Dedektörün basına tanıtımı TÜBİTAK'ın Gebze yerleşkesinde düzenlenen etkinlikte yapıldı. Etkinlikte arazi koşullarında toprağa gömülü haldeki taklit mayınlarla yapılan tespit testleri de basın mensuplarına gösterildi.
TÜBİTAK BİLGEM Bilişim Teknolojileri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Vekili Dr. Mehmet Sezgin, enstitüde son yıllarda yapılan projeler kapsamında mayın tespit sistemlerine yönelik farklı çalışmalara ilişkin bilgi verdi.
Bu bağlamda EMI algılayıcı (metal dedektörü) GPR algılayıcı, (yere nüfuz eden radar), IR algılayıcı (kızılötesi) ve akustik algılayıcı sistemlerinin mayın tespiti amacıyla elde taşınabilen ve araca takılabilir mayın tespit prototiplerinde kullanıldığını anlatan Sezgin, enstitülerinin mayın tespit yöntemlerine yönelik çözüm oluşturmada deneyimi ile ulusal ve uluslararası ortamda önemli bir odak haline geldiğini belirtti.
Ulusal bazda üç projenin tamamlanarak ürünlerin geliştirildiğini bildiren Sezgin, bu ürünlerin uluslararası ortamlarda duyurulduğunu ve testlere tabi tutulduğunu ifade etti.
-TÜBİTAK'tan askeri teknolojide dünyada bir ilk-
Şu anda yaygın olarak mayın tespitinde metal dedektörlerin kullanıldığını ancak bu sistemle metal içermeyen plastik mayınların tespitinin mümkün olmadığını ifade eden Sezgin, bu tür cihazların çoğunda kullanıcıya uyarının sadece sesli olarak verildiğini ifade etti.
Sezgin, enstitü bünyesinde son geliştirilen yeni nesil bir mayın tespit sistemi olan Elde Taşınabilir Mayın Tespit Sistemini (ETMTS-2) de tanıttı. Sezgin, sistemin içerdiği iki algılayıcılı yapısı ile metalik ve plastik mayınları tespit ve teşhis edebilme özelliğine sahip olduğunu bildirdi.
Sezgin, sisteme ilişkin şu bilgileri verdi: ''Sistemde bulunan LCD ekran, kullanıcının, taradığı bölgedeki algılayıcı verilerini görsel olarak takip etmesini sağlıyor. Bu özellik, sistemin öne çıkan en önemli özelliklerinden. Böylece operatör, tespit uyarılarını sadece işitmekle kalmayıp görsel ikazları da takip ederek, tespit ve teşhis başarımını arttırabiliyor. Ürünün bu özelliği dünyadaki mevcut sistemlerin hiçbirinde bulunmuyor.''
Enstitüden alınan bilgilere göre, TÜBİTAK'ın mayın tespit sistemi, metal ve plastik mayınları radar ve yapay zeka tabanlı otomatik öngörü özellikleri sayesinde mayının türünü de görsel olarak tespit edebiliyor.Sistemin bataryası 3,5 saat kullanıma uygun ve şarj edilebilir üç bataryası ile de uzun süreli kullanımı mümkün kılıyor.
Sistem, zor arazi koşullarında çalışmaya uygun şekilde 4 kilogram ağırlığında ve elde taşınabilir şekilde tasarlandı. İki el ile kullanılabilen sistemin elektronik birimi omuza asılabiliyor ve palaskaya da bağlanabiliyor.
ETMTS-2 gerektiğinde dış dünya ile eternet yardımıyla haberleşme de sağlayabiliyor. Sistemin özellikleriyle dünyada tek olduğu belirtiliyor.
-100'ün üzerinde ilk üretimleri de tamamlandı-
Piyasadaki yakın benzerlerine oranla yarı yarıya fiyat avantajı da getiren sistemin 100'ün üzerindeki ilk üretimleri de tamamlandı ve 2012'de Türkiye'de askeri ihtiyaçların karşılanması için kullanılmaya başlanacağı belirtildi.
Sisteme yönelik Türkiye'nin çeşitli yerlerinde saha denemeleri yapıldı, en son olarak da NATO çalışma grubu etkinlikleri kapsamında Haziran 2010'da Fransa'daki testlerde cihaz kullanıldı.
Etkinliğin ardından Hollanda temsilcisi tarafından sisteme yönelik denemeler yapmak üzere Hollanda'ya davetin yapıldığı ve cihazın Hollanda ve NATO ülkeleri tarafından kullanılmasının istendiği kaydedildi. Ayrıca ABD tarafından sınırlı sayıda ETMTS-2'nin satışının yapılıp yapılmayacağı konusunda da bilginin talep edildiği belirtildi.
Öte yandan Pakistan ve Lübnan gibi Ortadoğu ve Asya ülkelerinin sistemle ilgilendiği ve sistemi kendi ortamlarında denemelerinin yapılmasını istediği ifade edildi.
-Gömülü boru ve kabloları da buluyor-
Teknolojinin, mayın tespitinin dışında gömülü kablolar, borular, tarihi kalıntıların tespit edilmesi ve asfalt kalitesinin ölçülmesi gibi kullanım alanları da bulunuyor.
Uzun yıllardan bu yana ölümlere neden olan kara mayınlarının yerleştirilmesi kolay, tespiti ve etkisiz hale getirilmesinin ise tehlikeli ve oldukça zor olduğu belirtiliyor. Bu sinsi ve ölümcül silahlara yönelik karşı önlemlerin geliştirilmesi dünyada uzun yıllardır önemli bir gündem konusu. 64 ülkede yaklaşık 100 milyonu aşkın kara mayını bulunduğu kaydediliyor. Türkiye sınırları içindeki kara mayınlarının sayısının da azımsanmayacak oranda olduğu belirtiliyor.