Okurlarımızın çok sordukları konulardan birisi de Bağ-Kur borçlarının silinmesi veya eski dönem Bağ-Kur ödenmeyen vergi kaydı/şirket ortaklığı olan dönemin primlerinin ihyasıdır. Mevcut yasal düzenlemelere göre Bağ-Kur sigortalısı olması gerekmesine rağmen, 1.10.2008’den önce Bağ-kayıt ve tescili yapılmayanlar bu dönemlere ilişkin Bağ-Kur primi ödeyememektedir. 01.10.2008’den öncesi döneme ilişkin Bağ-Kur sigortalılığını gerektiren vergi, oda ve sicil kayıtları olsa bile, SGK tarafından geriye dönük Bağ-Kur hizmeti verilmemektedir.
Geçmiş yıllarda kayıt ve tescili yapılmayan dönemlere ilişkin Bağ-Kur sigortalılığının 01.10.2008’den öncesi döneme ait kısmının da ödenebilmesi için, yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Bu yönde bir düzenleme yapılmadığı takdirde vergi ve ticaret sicil kayıtlarıyla geçmiş yıllardaki Bağ-Kur primi ödenemeyen sürelere ait sigorta primlerinin ödenebilmesi mümkün olmayacaktır.
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31/10/2020 tarihi itibarıyla Bağ-Kur prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili Kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmemektedir. Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanunun 4/(b) bendi (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları 1/11/2020 tarihi itibarıyla yeniden başlatılır.
Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi hâlinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden borç tutarı hesaplanarak ihya edilir. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Tebliğ edilen borç tutarının bu süre içinde tamamen ödenmemesi hâlinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir. İhya edilerek kazanılan hizmet süreleri borcun ödendiği tarihten itibaren geçerli sayılır. Sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1/1/2012 tarihinden bu maddenin yürürlük tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz.
BAĞ-KUR BORCU SİLİNMESİ
- Bağ-Kur kaydı olmayanlarla ilgili 4 Ekim 2000 tarihinde yapılan düzenleme ile Bağ-Kur kayıt ve tescili olmayanların hak ve yükümlülükleri 4 Ekim 2000'den sonra başlatılmış ve öncesi için 6 aylık bir süre tanınmıştı. 4 Ekim 2000 tarihinde kayıt ve tescili olmayan Bağ-Kur’luların borçları silindi.
- (5510 geçici madde 17 ile) 1.5.2008 öncesine ait beş yılı/60 ayı aşan borçlar silindi.
- (5510 geçici m.63) ile 1.5.2015 öncesine ait 12 ayı aşan borçlar silindi.
- (5510 geçici m.76) ile 1.6.2018 öncesine ait borçlu olunan aylar için borçlar/hizmetler silindi.
- Yine (5510 geçici m.83) ile 1.11.2020 öncesine ait borçlu olunan aylar için borçlar/hizmetler silindi. SGK’na kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31/10/2020 tarihinden önceki sürelere ilişkin Bağ-Kur prim borçlarını ödemeyen veya 7256 sayılı Kanun uyarınca yapılandırmayanların sigortalılıkları durdurulmuştur. Prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulmuştur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek olup, bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyecektir.
SİLİNEN BAĞ-KUR GÜNLERİNİN İHYASI
7256 sayılı Kanuna göre silinen Bağ-Kur sigortalılığı ihya edilebiliyor. Silinen Bağ-Kur günlerinin ihyası önceki dönemlere ait Bağ Kur prim borcu bulunan kişilerin bu borçlarının sıfırlanması veya yapılandırılmasıdır. Burada Bağ-Kur borcu silinmemiş gibi Ana Para + Tefe/Tüfe özerinden hesaplanan gecikme zammı tek seferde ödenirse hizmet kazanılıyor. Silinen hizmetin tamamı üzerinden ihya mümkündür. Yapılandırma süresi sonunda ihya halinde her gün için seçilen günlük matrahın yüzde 34,50’si üzerinden tebliğ edilecek borcu üç ay içinde ödeme şartıyla ihya geçerli oluyor.