Bağımlılık ve yetersizlik şeması

Kıvanç Tığlı BULUT

Değerli okuyucular, her insan, çocukluğunda sevginin beş temel öğesini hayatta kalmak, güvende hissetmek, tek başına yetebilmek için anne ve babasından almak zorundadır. Bu beş öğe; ebeveynleri tarafından dikkate alınmak, kabul görmek, hata yapsa da ebeveynleri tarafından sevilmek, takdir edilmek, şefkat görmek ve kendini rahatça ifade edebilmektir. Kişiler, alması gereken ihtiyaçlarını eksik aldığında, onun hayatını olumsuz yönde etkileyecek şemalara sahip olmaya başlar. 

Şemalardan biri olan bağımlılık ve yetersizlik şemasında kişi, hayatını tek başına sürdürmekte zorlanır, hayatıyla ilgili önemli kararlar almakta zorlanır. Aldığı kararın hatalı olduğunu düşünür, bir şeye karar verirken önemli gördüğü kişilerden destek bekler. Beklenmedik bir durumda ani karar vermesi istendiğinde çaresizlik ve kaygı yaşar. Bazen kişiler tek başına giyecek almaya bile çıkamazlar. Tek başına bir işi başlatamazlar.

Bağımlılık şemasının temel düşüncesi; “Beceriksizim bu yüzden başkalarından onay ve destek almaya ihtiyacım var. Tek başıma hareket edemem”dir. Bu yüzden iş yerinde patronu tarafından ek bir performans görevi verildiğinde panik yaşar, sorumluluğu almamak için yoğun çaba sarf eder. İş yerinde en küçük bir engellenme yaşadığında veya işler ters gittiğinde kolayca pes eder, duygularını düzenlemede zorluk yaşar. Çalışma ve özel hayatında kendinden daha akıllı ve başarılı insanların onayına ihtiyaç duyar. Bir hatası olduğunda bunu büyütür, hayal kırıklığına uğrar, başarılı olduğunuzda da “Ne var bunda, bu görevi herkes başarır” diye düşünür. Bu şemaya sahip kişi risk almak istemez, bildiği güvenli ortamda zorlanacak olsa da işini yürütmek ister. İş ve kariyer sahibi bir kişi bile olsa, ebeveyninin gölgesi altında yaşar.

Bağımlılık şemasına sahip kişi, bazen bu şemayı telafi için, yetersiz hissetse bile, her şeyi tek başına yapabileceğini düşünür. Herhangi bir konuda başkasına güvenmez. Yeni bir işe girmede veya yeni bir karar almada gerektiğinden fazla atılımcı davranabilir. Ama işler yolunda gitse bile içinizden bir ses “yine başaramayacaksın” der.

Kişi bağımlılık ve yetersizlik şemasına sahipse, şema kimyası gereği hayatında eş olarak, kendinden güçlü, baskın karakterde kişileri seçer. Kendini koruyabilecek güçte kişiler, ona daha çekici gelir Kişi, girdiği tüm ortamlarda becerikli, güçlü eşinin yanında olmasını ister, adeta onun gölgesine sığınır. Ancak bağımlı kişinin eşi veya partneri boğulma, işgal edilme hissi yaşar ve öfke duygusu hisseder. Bu şemaya sahip kişinin partneri, kendisine anne veya babası gibi davranır. Partnerine ebeveynlik yapmaktan eş memnuniyet duyar, ancak sizin kendiniz olmanıza izin vermez, sizi çoğunlukla kırıcı bir şekilde eleştirir. Siz de kendinizi partnerinize karşı, her şeyde; onun onayına, korunmasına muhtaç bir çocuk gibi hissedersiniz. Böylece ilişki karı-koca ilişkisi değil, ebeveyn- çocuk ilişkisine dönüşmeye başlar ve evliliğinizde büyük sorunlar, uzaklaşmalar, yalnız hissetmeler oluşmaya başlar.

Kişinin kendine zarar veren bu şeması, düzenli bir psikoterapiyle düzelir. Kişiye daha pek çok teknik gibi, özgüvenli olması, daha bağımsız hareket edebilmesi, daha güçlü hissetmesi için “Ego geliştirici hipnoz” uygulanır. Terapilerde Hipnoterapi, Duygu odaklı terapi, Bilişsel davranışçı terapi, EMDR gibi terapi teknikleri, danışanın ihtiyacına göre uygulanır.

Daha özgüvenli ve girişimci olabilmeniz duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.

İlk yorum yazan siz olun
OKUYUCULARIMIZIN DİKKATİNE !... Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.