TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen ve Cumhurbaşkanımız Sn. Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanması halinde önümüzdeki günlerde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmesini beklediğimiz Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Kanunu ile önemli değişiklikler geliyor.
Bunlardan en önemlisi ise günümüzde uygulama alanı artık kalmayan, ticaret hayatını doğrudan engellemeye yönelik olan Hafta Tatili Kanunu'nun kaldırılmasıdır.
Bu kanuna göre, 10 bin veya 10 binden fazla nüfusu olan şehirlerde fabrika, imalathane, tezgah, dükkan, mağaza, yazıhane, ticarethane, sınai ve ticari bilumum müessesat ve tevabiinin haftada 1 gün tatili faaliyet etmeleri mecburidir. Bu kanunun kaldırılması, ticaret hayatının tüm yıl boyunca aralıksız devam etmesi anlamına gelmektedir.
Ancak, Hafta Tatili Kanunu'nun kaldırılması, çalışanların hafta tatili günlerinin kaldırılması söz konusu değildir. Basında sanki çalışanların hafta tatilinin kaldırıldığı gibi yorumlar gerçeği yansıtmıyor. Ne yazık ki bu konuda yanlış değerlendirme ve yönlendirme ile bir bilgi kirliliği var. Hafta tatili gerek Anayasal dinlenme hakkı gerekse de İş Kanunu'nun 46. Maddesi'nde koruma altına alınmıştır. Dolayısıyla Hafta Tatili Kanunu'nun kaldırılması, çalışanların hafta tatillerinin kaldırılması anlamına gelmemektedir.
1924 yılında yürürlüğe giren Hafta Tatili Kanunu, arada geçen yüz yıla yakın sürede güncelliğini yitirmiş olup, çalışanların hafta tatili anayasa ve İş Kanunu ile korumaya alınmıştır. Çalışanların hafta tatilini aynı şekilde kullanmaları devam edecektir.
Buna göre iş mevzuatında hafta tatili; 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 46. Maddesi'nde, 854 Sayılı Deniz İş Kanunu'nun 41 ve 42. maddelerinde, 5953 Sayılı Basın İş Kanunu 19/1. Maddesi'nde ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 421/1. Maddesi'nde düzenlenmiştir.
İş Kanunu'nda hafta tatili
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce, belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenecektir.
Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.
Ayrıca, yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenmektedir.
Yeni düzenlemeyle neler değişiyor?
- 50’den az çalışanı olan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işverenler veya işveren vekilleri tarafından yürütebilecek,
- 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde sağlık raporları kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden alınabilecek,
-50’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilmesine ilişkin yönetmelik hazırlanacak,
- 6331 Sayılı Kanun kapsamında iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri, kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/7/2020 tarihinde başlayacak, (bu süre 01.07.2017 iken, üç yıl süreli erteleme yapılmıştır)
- Sanayi işletmelerinin her yıl hafta tatili günlerinde çalışabilmek için belediyelerden, hafta sonu çalışma ruhsatı alma nedeniyle doğan mali yükün kaldırılması amacıyla 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanunun yürürlükten kaldırılmıştır.
6948 Sayılı Sanayi Sicili Kanunu kapsamına bilişim teknolojisi ve yazılım üreten firmalar eklenmiştir. Dolayısıyla bu tür firmalar da sanayi sicil belgesi almak zorunda olacak,
- Sanayi siciline kaydolmayanlar hakkında idari para cezası verilecek,
- Organize sanayi bölgelerinde kurulan meslek yüksekokulları için eğitim desteği verilecek,
- Yükseköğretim kurumları sermaye şirketi statüsünde teknoloji transfer ofisi kurabilecek,
- YÖK, devlet yüksek öğretim kurumlarının fen ve mühendislik bölümlerine son yılın bir yarı yılında uygulanmak üzere zorunlu uygulamalı eğitim getirebilecek, bu öğrencilere İşsizlik Fonu'ndan net asgari ücretin yüzde 35 üzerinden ücret ödenecek,
- Yükseköğretim kurumlarında staj yapan öğrencilere de staj ücreti ödenecek,
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde çalıştırılacak temel bilim lisans mezunlarına ücret desteği verilecek.
Bir sonraki yazımda da özellikle iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılan değişiklikler ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız sn. Dr. Mehmet Müezzinoğlu’nun buna ilişkin haklı gerekçelerini açıklayacağız.