İşçinin işine devamlılığı esas olup, keyfi olarak işten çıkartılması iş güvencesi ile önlenmiştir.
Buna göre, otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yetersizliğinden veya işçinin davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Yani, 29 ve daha az işçi çalıştıran işyerlerindeki çalışanlarla 6 aydan daha az kıdemi olan işçiler için iş güvencesi hükümleri uygulanmayacaktır.
İş güvencesinin en önemli esaslardan birisi olan feshin geçerli bir sebebe dayandırılması hükmü feshin keyfi nedenlerle yapılıp yapılmadığının değerlendirildiği bir hukuksal süreçtir.
Geçerli nedenler işçinin şahsından veya davranışından veyahut işyeri gereklerinden kaynaklanabilmektedir.
***
Davranışa bağlı geçerli nedenler
İşçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli nedenler başlığıyla, 4857 sayılı İş Kanunun gerekçesinde aşağıdaki örnekler verilmiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanabilecek geçerli sebepler aşağıda belirtilenlerle sınırlı olmayıp, bu anlamda dikkate alınabilecek diğer bazı davranışların da geçerli neden kabul edilmesi mümkündür. Buna göre;
- İşverene zarar vermek veya bu tedirginliğe sebep olmak,
- Rahatsızlık oluşturacak derecede çalışma arkadaşlarından borç para istemek,
- Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak,
- Uyarılara rağmen işini eksik, kötü ve yetersiz yapmak,
- İş akışını ve iş ortamını kötü etkileyecek şekilde diğer kişilerle ilişkiye girmek,
- İşin akışını engelleyecek uzun telefon görüşmeleri yapmak,
- Sık sık işe geç gelmek ve işini aksatarak işyerinde dolaşmak,
- Amirleri veya iş arkadaşları ile ciddi geçimsizlik göstermek,
- Sıkça ve gereksiz yere tartışmaya girişmek,
Geçerli neden kabul edilmektedir.
Genel olarak sözleşmenin geçerli nedenle feshine sebep olan davranış, iş ilişkisinin devamını işveren bakımından çekilmez hale getirmeyen; ancak, söz konusu ilişkinin sürdürülmesi halinde işyerinin işleyişinin olumsuz etkilenmesi söz konusu olacaktır.
İş güvencesi kapsamındaki işçinin yetersizliğinden veya davranışlarından kaynaklanan sebepler ancak işyerinde olumsuzluklara yol açması halinde geçerli sebepler olarak feshe neden olabilecektir. Burada işçinin sosyal açıdan olumsuz veya hoş karşılanmayan yada etik olmayan bir davranışı işyerindeki üretim ve iş ilişkisi sürecine herhangi bir olumsuz etki yapmıyorsa geçerli sebep sayılamaz.