Geçtiğimiz yıl 7033 Sayılı Torba yasayla az tehlikeli işyerlerinde önemli bir değişiklik yapılmıştı. 50’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilecekleri düzenlenmişti.
50’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilmesine ilişkin yönetmelik değişikliği 21 Mayıs 2018 tarihinde yapıldı. Bizim de daha önceki yazılarımızda önerdiğimiz yönde değişiklikler yapılması sevindiricidir.
Az tehlikeli işyerinde “50 İşçi” kriteri olacak!
Daha önce 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülebilmekteydi. 10 çalışan kriteri 50 çalışan olarak değiştirilmiştir. Buna uygun düzenleme İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik’te yapılmıştır.
50 işçi kriterinin değerlendirilmesinde, alt işveren çalışanları, çıraklar ve stajyer öğrenciler dikkate alınmayacak. Ayrıca aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinin olması halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri üstlenilebilecek işyerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumundaki tescil kayıtları esas alınacak.
İşveren/İşveren vekillerinin eğitim alması şart!
Bakanlıkça belirlenen eğitimi tamamlayarak sınavda başarılı olan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç olmak üzere yürütebilecek.
İşveren veya işveren vekilleri bu eğitimleri açık öğretim, uzaktan veya yüz yüze eğitim yoluyla alabilecekler. Bu eğitim sonunda yapılacak sınav 100 puan üzerinden 50 ve üzeri puan alan adaylar başarılı sayılacak.
Başarılı olanlar için “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Eğitimi Tamamlama Belgesi” düzenlenecek.
Yönetmelikte yapılan düzenlemeyle eğitim verebilecek kurum ve kuruluşlar genişletilmiştir. Buna göre Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu ve bağlı odalar, Türkiye Belediyeler Birliği, işçi ve işveren kuruluşları ile üniversiteler tarafından Bakanlıkla protokol yapmak suretiyle de eğitim verilebilecek. Bu eğitimlerin yaygınlaştırılması olumlu olacaktır.
İşveren/İşveren vekilleri hangi hizmetleri verebilir?
Başarılı olan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç olmak üzere yürütebilecek.
İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorunda olacak. İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek isteyen işveren veya işveren vekillerinin İSG-KATİP üzerinden sisteme kaydolmaları gerekecek.
İşyerlerinde işyeri hekimliği belgesi bulunan işveren veya işveren vekilleri, Bakanlıkça yetkilendirilen laboratuvarda gerçekleştirilmesi gereken ölçümler hariç olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebilecekler.
Çözüm bekleyen diğer sorunlar!
Esasen İş Sağlığı ve Güvenliğinde yaşanan sorunların çözümü kavuşturulması için küçük bazı değişikliklerin de yapılması gerekiyor.
Bunların başında Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) şirketleri kurulu bulundukları ve sınır komşusu iller dışında hizmet verememesi gelmektedir. OSGB’lerin hizmet verme sınırının komşu il sınırının kaldırılması gerekiyor. Bu çok önemli bir sorundur.
Ayrıca az tehlikeli işyerlerinde uzaktan eğitimin de aktif şekilde kullanılması faydalı olacaktır. Özellikle bankalar, sigorta şirketleri gibi az tehlikeli ve dağınık hizmet yapısı olan sektörler için bu çok doğru bir düzenleme olacaktır.
İşkolu ve tehlike sınıfı değişiklikleri yeterli hızda değildir ve bürokrasisi çoktur. İşkolu ve tehlike sınıfı değişiklikleri hızlıca ve bürokrasiye boğulmadan, denetim yapılmadan işkolu kodu ve tehlike sınıfı değişiklikleri yapılmalı.
Son olarak, İSG Katip sisteminde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalışma sürelerinin kısmi olarak farklı uzmanlar ve hekimler arasında bölüştürülerek kullandırılmasına olanak sağlanmalıdır. Böylece farklı uzmanlık alanlarının da işletmelerde değerlendirme yapmaları ve akabinde daha sağlıklı uygulamalar geliştirilmesi mümkün olabilecektir.