Gazete ve televizyonlara Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR), ‘2011-2015 Stratejik Planı’nda yer alan bazı ayrıntılar sızdı. Buna göre 2015 yılının sonuna kadar işe yerleştirdiklerinin yüzde 35’inin kadınlar arasından olmasını hedeflerken, işsizlik ödeneği ile ilgili de bir takım düzenlemelerin yapılması öngörülüyor. İŞKUR, 2015 yılı sonuna kadar en az yarısı Kuruma kayıtlı 18-29 yaş arası işsizlerden olmak üzere 400 bin işsizi de staj programlarından yararlandırmak için çalışmalarını yürütüyor. Planda, kurum hizmetlerinde çalışan sayısının, sözleşmeli ve hizmet alımı yoluyla istihdam edilenler dahil 2011 yılında 5 bine, 2013 yılında 7 bin 500’e ve 2015 yılında 10 bine çıkarılması düşünülüyor.
İşsizlik sigortası fonundan yapılan işsizlik ödeneği yardımının yetersizliğinin ve artırılması gerektiğinin konuşulduğu bir dönemde okurlarımızın, ‘işsizlik ödeneğinin yararlanma süresinin düşürülmesi’nin gerekçesini anlamaya çalıştıklarını hissediyorum.
İşsizlik yardımları
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılan yardımlara baktığımızda;
- İşsizlik ödeneği verilmesi,
- Sağlık güvencesinin devamlılığının sağlanması,
- Yeni bir iş bulmaya yardımcı olunması,
- İşsizin meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi ile ücret garanti ve kısa çalışma ödemelerine ilişkin hizmetlerin sunulmakta olduğunu görüyoruz.
Yani, işsizlik sigortası yasasına göre işsiz kalan kişiye işsizlik ödeneği dışında bazı ek imkanlar da sağlamaktadır. Buna göre işsizlik sigortasından yararlanmaya hak kazanan kişi, işsiz kaldığı süre içindeki tedavilerini yaptırabilecek, yeni bir iş bulması için devletten yardım alacak, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminden yararlanabilecektir.
En çok 300 gün alınabiliyor
Bir sigortalının, işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, son üç yıl içinde 600 gün prim ödemesi ve işsiz kalmadan önceki 120 gün içinde de kesintisiz prim ödemiş olması gerekmektedir.
Kanunda işsizlik ödeneği alabilmek için öngörülen şartları taşıyanlara,
- 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
- 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
- 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği ödenecektir.
Planda, işsizleri üzecek hedefler de yer alıyor. İŞKUR 2011-2015 Stratejik Planında işsizlik ödeneği alan işsizlerin, şu an itibariyle prim ödeme süresine bağlı olarak 180, 240 ve 300 gün olan ödenek alma süresini, 2015 yılı sonuna kadar ortalama 5 aya düşürmeyi hedefliyor.
Ödenekte üst sınır 670 lira
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ıdır (334,80 TL). Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini (669,60 TL) geçemiyor. İşsizlik ödeneği, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamaktadır. İşsizlik ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.
İşsizlik Sigortası’nın uygulamaya başladığı Mart 2002 tarihinden 30.09.2011 tarihine kadar sisteme 2.878.580 kişi başvuruda bulunmuş, 2.334.717 kişi işsizlik ödeneği almaya hak kazanmıştır. Mart 2002 tarihinden 30 Eylül 2011 tarihine kadar toplamda 4.341.444.554 TL ödemede bulunulmuş. Eylül 2011 ayında işsizlik ödeneğinden yararlanmak üzere 39.365 kişi ünitelerimize başvurmuş. Eylül 2011 ayında 167.105 kişiye 64.379.924 TL ödeme yapılmış. İşsizlik sigortasından yararlanma koşullarının ağırlığının eleştirildiği ve hem ödenek tutarının artırılması hem de yararlanma koşullarının düşürülmesinin dile getirildiği bir dönemde, işsizlik ödeneği süresinin düşürülmesinin hiçbir anlamı olmadığını söylemeliyiz.