Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınan kişilerin gelir testi süresinin sona ermesinden sonra GSS borcu olanların hastanelerde sağlık yardımı hakkı kullanmaları tamamen paralı olacaktı. Ancak seçim düşünülerek bu durumun meydana getireceği etki, Bakanlar Kurulu kararı ile seçim sonrasına yani 31.12.2015’e ötelendi. Bu konuda seçim sonucuna göre nasıl bir değişiklik yapılacağını hep birlikte göreceğiz. Aslında tek parti iktidarı gelirse ne olacağı belli, GSS borcu yağmuru kaldığı yerden devam edecek. Ama koalisyon olursa bu konuda olumlu değişiklikler olmasını beklemek hayalcilik olmaz.
Pratikte sigortalıların çoğu zaman farkında olmadıkları ya da bilmedikleri GSS hak ve kurallarına değineceğiz. Çalışan, emekli veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin GSS hakkında bilmesi gereken önemli noktalar bulunuyor.
30 GÜN ŞARTI VAR
İlk defa veya uzun süre çalışmadıktan sonra işe girdiniz ve çalışıyorsunuz. GSS’li ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık hizmet ve diğer haklardan yararlanabilmeleri için sağlık hizmet sunucularına müracaat tarihinden önceki son bir yıl içinde toplam 30 GSS prim gün sayısının olması gerekiyor. Bu nedenle işe girdikten 30 gün sonra sağlık yardımı alma hakkınız başlıyor.
Diyelim ki, işten çıkartıldınız ve artık sigortasız hale geldiniz. Eğer işsizlik ödeneğine hak kazandıysanız GSS’den bir süre için kurtuluyorsunuz. GSS’li ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği aldığı süre kadar, sağlık hak sahipliklerinin devam etmesi gerekiyor. 6 ay, 8 ay veya 10 ay süren işsizlik ödeneği boyunca sağlık yardımı alma hakkınız bulunuyor.
KAÇ YAŞINDA BİTİYOR?
İşten ayrıldınız ancak gerek süre ve gerekse ayrılma şekli bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanamadınız. Sigortalılık durumuna göre 10 gün veya
100 gün daha sağlık yardımından yararlanma hakkınız bulunuyor. Çalışmakta iken işten ayrılan sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle daha sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler.
Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru son bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini kaybettikleri tarihten başlayarak 10 günlük süreye ek olarak 90 gün daha yani toplamda 100 gün daha bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil olmak üzere sağlık hizmetlerinden faydalanma hakları bulunuyor.
Silah altına alınmadan önce kafi miktarda prim gün sayısı varken askerlik vazifesine gidenler, askerlik hizmeti bitikten sonra da sağlıktan faydalanmaya devam edebilirler.
Sigortalı veya emeklinin erkek çocukları 18 yaşını doldurunca bakmakla yükümlü olunan kişi niteliğini kaybederek anne ve babasından dolayı sağlık yardımı alma hakkını kaybediyor. Bu çocuklar şayet ortaöğrenime devam ediyorlarsa 20, yükseköğrenime devam ediyorlarsa maksimum 25 yaşına kadar sağlık yardımı alabiliyorlar. Bununla beraber öğrenimine göre bu yaşlardan büyük olan malûl erkek çocuklar SGK’ca yetkilendirilmiş devlet veya üniversite hastanelerinden alacakları sağlık kurulu raporuna istinaden, SGK Sağlık Kurulları tarafından malûliyetine karar verilmesi koşuluyla sağlık yardımından faydalanmaları mümkün bulunuyor.
GSS’linin, her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirler toplamı, yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından (halen 910.44 lira) daha az olan anne ve babası adına, GSS’linin sağlık yardımı talep ve taahhüt formu ile başvurarak GSS’den yararlandırması mümkün bulunuyor.
DİLEKÇE VERMEK LÂZIM
Anne ve babası boşanmış çocukların, GSS kapsamındaki hakları, mahkeme kararı ile velâyet hakkı verilmiş olan genel sağlık sigortalısı anne veya baba üzerinden sağlanır. Velayet verilmemiş ana veya baba tarafından da sağlık yardımı verilmesi mümkündür. Ancak bu defa velayet hakkı verilmemiş anne veya babanın SGK’ya dilekçe ile müracaatı gerekir.
Normalde bir ailede anne veya baba GSS’li ise diğer aile bireyleri diğer koşulları da sağlamak suretiyle ondan yaralanabiliyor. Bir de kurulan GSS sistemi gereği kendisi GSS’li olup kendisinden kimseyi yararlandıramayan sigortalılar da bulunuyor.
Bunlar:
- Meslekî Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görenler,
- Yapılacak gelir testi sonucuna göre aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,
- Gelir tespiti yapılmaksızın genel sağlık sigortalılığı ya da bakmakla yükümlü olduğu kişi bulunmayan Türk vatandaşlarından 18 yaşını doldurmamış çocuklar,
- Uluslararası koruma başvurusu veya statüsü sahibi ve vatansız olarak tanınan kişilerin,
-2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler ile ana ve babası olmayan
Türk vatandaşlarından 18 yaşını doldurmamış çocuklar,
- Yabancı uyruklu öğrenciler,
- Stajyer avukatlar,- 18 yaşından küçük olup 2022 sayılı Kanuna göre aylık alanlar oluyor.