Önceki yazımda konut kira gelirlerin beyanını açıklamıştım. Bugün de sizlere işyeri kira geliri elde edenlerin durumunu açkılamaya devam edeceğiz.
19.800 TLyi aşmayanlar beyanname vermeyecek
İşyeri sahiplerinin 2008 yılında elde ettikleri brüt kira gelirleri 19.800 TLyi aşmıyor ise yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyeceklerdir. Ancak, 19.800.-TL aşılması halinde gelirin tamamının beyan edilmesi gerekmektedir. İşyeri kirası elde edip de beyanname verenlerin gelirlerinin brüt tutarının 85.632 TLyi aşmaması durumunda vergi iadesi almaları mümkün olacak.
İşyeri kira geliri elde eden mükellefler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda, yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirecekleri gelirlerden yasal sınırlardaki sigorta primleri, eğitim-sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar gibi diğer bazı indirimleri de yapabileceklerdir.
Hem konut hem işyeri geliri olanlar bakımından ise konut kira gelirinden 2.400 TL istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile işyeri kira gelirinin toplamı 19.800 TLyi aşıyorsa, hem konut hem de işyeri kira geliri beyan edilecek, aşmıyorsa yalnızca konut kira geliri beyan edilecektir. Kiraya verilen gayrimenkul hem konut hem de işyeri olarak kullanılıyorsa istisna uygulanmayacaktır. Kiraya verilen binanın hisseli olması halinde elde edilen gelir kapsamında gerçek kişiler için ayrı ayrı 2.400 TL istisna uygulanacaktır.
Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olmaması gerekmektedir. Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır.
Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 5idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve hakların maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanununun servetlerin değerlenmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10udur.
Aşağıda yazılı hallerde;
1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadiyle bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması;
2. Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi.
3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi;
4. Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda, emsal kira bedeli esası uygulanmaz.
Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tábidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır (193GVK/Md.1). Mükellefler kapsama giren ve bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için 193 sayılı GVKda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. 193 sayılı GVKna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.
Gelir vergisi kanununa göre, tek işverenden alınan ve kesinti yoluyla vergilendirilen ücretler beyan edilmemektedir. Ancak, kesinti yoluyla vergilendirilmeyen ücretlerin mutlaka beyan edilmesi gereklidir.
Birden fazla işverenden ücret alanların en yüksek ücreti aldıkları işveren dışındaki işverenlerden aldıkları ücretlerin toplamı 19.800 lirayı aşmıyorsa, bu ücretler için beyanname verilmez, beyanname verilse de ücretler beyannameye dahil edilmez.
19.800 lirayı aşanlar beyanname verecekler ve ilk işverenden alınan da dahil bütün ücretlerini beyan edeceklerdir.