Ali Bey merhaba. Babam iki ay önce vefat etti. Annem dul maaşı almak istiyor. Ancak sağlık açısından SSK sigortasını benim üzerimden karşılıyor. Bu durumda dul aylığından faydalanabilir mi? (Yağmur Anadolu)
Sosyal güvencesi olmayan eşini kaybetmiş ve bu nedenle de ölüm aylığı alamayan kadınlara Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından her ay 250 lira ödeme yapılıyor. Bu yardım iki ayda bir ödeniyor. Eğer annenizi bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler arasından çıkartırsanız o da bu haktan faydalanabilir. Zira sosyal güvencesi olanların başvuruları reddediliyor.
NASIL YARARLANILIR?
Resmi başvurunun yasal kimlik belgesi ile Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre (ADNKS) ikamet edilen yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına yapılması gerekiyor.
Resmi nikâhlı eşi vefat etmiş, evli olmayan, kendisi ya da içinde bulunduğu hanedeki herhangi bir kişi kanunla kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olmayan ve fakir ve muhtaç durumda olduğu Mütevelli Heyeti kararıyla tespit edilen kadınlar yaş şartı olmaksızın bu yardım programından faydalandırılır. Ödeme Mütevelli Heyet onayı ile başlar. Boşanma davası sonuçlanmadan ölenlerin eşleri de dul aylığı bağlatabilir. Hükümlü ve huzurevinde kalan kişiler bu yardımdan yararlanamaz.
YARDIMIN KESİLMESİ
Bu kapsamda yardım alanlar hakkında SYD Vakıfları tarafından hanenin muhtaçlık durumunun ortadan kalktığının ya da resmi evlilik bağı olmadan fiili olarak birlikte yaşanıldığının sosyal inceleme raporu ile yerinde tespit edilmesi halinde, yardımın Mütevelli Heyeti tarafından fesih edilir.
SİSTEM HEMEN FESHEDER
Bunun dışında Mütevelli Heyeti tarafından tespit edilmese de; hak sahibi kadının vefat etmesi, hak sahibi kadının resmi olarak tekrar evlenmesi, hak sahibi kadının ikametini ilgili SYDV dışına taşıması, (bir ay içerisinde yeni vakfa başvuru yapılıp, başvuru kabul edilirse, ödeme kaldığı yerden devam eder) durumlarının herhangi birisi merkezi sorgulamalar neticesinde tespit edilirse ilgili yardım, Mütevelli Heyeti kararı aranmaksızın, otomatik olarak feshedilir.
5510 ölüm aylığını kasıyor Ölüm aylığı ölüm halinde son tabi olunan sigortalılıktan bağlanır. Son sigortalılığın SSK (4/1-a) sigortalılığı olması halinde beş yıllık sigortalılık ve 900 gün prim gün sayısı yeterli bulunuyor. Bu şartların tamamlanmasında askerlik yurtdışı borçlanması gibi borçlanma hakları kullanılabilirken, 5510 sayılı Kanunla 1 Ekim 2008'den itibaren ölenler için borçlanma ile elde edilen günler bu şartların tamamlanmasında SGK'ca kabul edilmiyor.
Son hâl Bağ-Kur veya Emekli Sandığı ise beş tam yıl yani 1800 gün yeterli bulunuyor. Bu şartları tamamlayamadan vefat edenlerin eş ve çocuklarına dul-yetim aylıkları bağlanamıyor. İşte SYDV'lerce takip edilen dul aylığı ölüm aylığı kapsamında bağlanan dul aylığına alternatif durumunda bulunuyor.
30 YILDAN FAZLA ÇALIŞANLARA MÜJDE
Soru: 1943 doğumlu babam 2010 yılında 67 yaşındayken 40 yıl hizmetle ‘Profesör’ kadrosundan emekli oldu. Bir sene sonra tekrar başka ve yeni kurulan bir kamu üniversitesinde 72 yaşına kadar çalışabilme kapsamında tekrar Profesör kadrosunda göreve başladı.
Bu sene Aralık ayında ikinci kez yaş haddinden emekli olacak. Babamın bu emekliliğinde önceki alamadığı 10 yıl dâhil edilerek 14 yıl üzerinden mi ikramiye ödenecek Yoksa dört yıl üzerinden mi ödenecek? (Hamdi Aras)
Cevap: Sayın Aras, babanızın 2010 yılındaki emekliliğinden sonra Anayasa Mahkemesi’nin Resmi Gazete’nin 07.01.2015 tarihli nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 2013/111 esas ve 2014/195 karar sayılı içtihadı memurların emekli olurken aldıkları emekli ikramiyesinde 30 yıllık sınırı iptal etmişti. Babanızın farklı bir durumu var, o da ikinci kez Emekli Sandığı'ndan emeklilikle ayrılma pozisyonunda bulunması. Babanız 2010 yılında emekli olurken takıldığı bu 30 yıl sınırı nedeniyle alamadığı 10 yıllık ikramiye hakkını bu emekliliğinde doğrudan alması gerekiyor.
Ama yoruma açık bu durumda tereddüde düşüp dava yoluna zorlamak amacıyla eklemeyebilirler. Şayet olumsuz cevap verirlerse, bu 10 yıllık hakkı için babanızın yazılı talep etmesinin ardından alacağı cevabın üzerine en geç 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açmasını öneririm.
Bu ikinci emekliliğinde yeniden açacağınız davada babanızın son emekliliğinden bahsederek 2015 yılı katsayıları üzerinden talepte bulunun.