İşçi sendikalarının üye sayıları her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nca açıklanmaktadır. Bu istatistikler, sendikaların toplu sözleşme yapabilmek için yetki alabilmesini doğrudan etkilediği ve örgütlenme gücünü gösterdiği için önem arz etmektedir.
31.01.2021 tarihli ve 31381 sayılı Resmî Gazetede, İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2021 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ yayınlandı.
***
YÜZDE 1 ŞARTI
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 41.maddesi gereğince Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir. İşletme toplu iş sözleşmeleri için işyerleri bir bütün olarak dikkate alınır ve yüzde kırk çoğunluk buna göre hesaplanır.
İşletmede birden çok sendikanın yüzde kırk veya fazla üyesinin olması durumunda başvuru tarihinde en çok üyeye sahip sendika toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir. Bir işveren sendikası, üyesi işverenlere ait işyeri veya işyerleri, sendika üyesi olmayan bir işveren ise kendi işyeri veya işyerleri için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
Diğer bir deyişle işçi sendikalarının Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından yetki alabilmesi için;
- Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde bir (%1) üye sayısının bulunması,
- Örgütlendiği işyerinde başvuru tarihinde %50'den fazla; birden fazla işyerini kapsayan işletme toplu iş sözleşmesinde ise %40 üye sayısının bulunması,
Şartlarını birlikte yerine getirmesi gerekmektedir.
- Bir işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlıkça her yıl ocak ve temmuz aylarında yayımlanan istatistikler esas alınır. Bu istatistiklerde her bir işkolundaki toplam işçi sayısı ile işkollarındaki sendikaların üye sayıları yer alır.
Yayımlanan istatistik, toplu iş sözleşmesi ve diğer işlemler için yeni istatistik yayımlanıncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemez.
2021 Ocak ayı istatistiklerine göre genel görünüm şöyledir:
- Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca hazırlanan 2021 Ocak ayı istatistiklerine göre, 2 milyon 69 bin 476 işçi sendika üyesidir. Temmuz 2020 verilerine kıyasla sendikalı işçi sayısı yaklaşık 125 bin artmıştır. En yüksek artış Sağlık İşkolu kodunda gerçekleşmiştir.
- İstatistiklere göre, TÜRK-İŞ 1 milyon 131 bin 749 üye ile en fazla üyeye sahip Konfederasyon olmuştur. TÜRK-İŞ'i 711 bin 295 üye ile HAK-İŞ, 193 bin 866 üye ile DİSK izlemiştir.
- Tüm iş kolları arasında genel işler işkolundaki HİZMET-İŞ Sendikası 238 bin 666 üye ile en fazla üyeye sahip sendika olarak belirlenmiştir.
Sendikalaşma oranı son yıllarda artmış olsa da halen arzu edilen oranda değildir. Daha önce bu köşede de dile getirdiğim üzere mutlaka sendikalı işyerleri için yüzde 1 işçi yüzde 1 işveren SGK priminde teşvik verilmelidir.