Ali Bey, Malkara Belediyesi’nde 16.11.1987-13.01.1994 tarihleri arasında yevmiyeli geçici işçi statüsünde 2 bin 210 gün (6 yıl 1 ay 20 gün) çalıştım. Hiç ara vermeden aynı kurumda sınavla memuriyete atandım. 14.01.1994 tarihinden 17.03.2015’e kadar memur olarak çalıştım ve kendi isteğimle emekli oldum. Memurlukta geçen günlerin ikramiyesini aldım. Sigortalı çalışmış olduğum 6 yıl 1 ay 20 gün'ün tazminatlarını ise sınavla memuriyete geçmiş olmam sebebiyle alamadım. İşçilikten memuriyete geçerken de kendi isteğimle SSK'dan istifa ediyorum diye bir evrak imzalamadım. Benden 2-3 yıl önce benim durumumda olup da emekli olanlar, tazminatlarını aldıklarını belirtiyorlar. Mağduriyetimin giderilmesi için ne yapmam gerekiyor? (Bülent Yavaş)
Bülent Bey, işçi çalıştıran kuruluşlar zamana zaman memur ihtiyacına binaen bünyelerinde çalıştırdıkları işçilerden sınavla memur tefrik ederler. Siz de kurum içi sınav yoluyla statü değişikliği yapılarak işçilikten memur statüsüne geçirilmişsiniz. SGK, Emekli Sandığı iştirakçiliğinden emekli olanlara evvelce yine kamuda işçi olarak geçmiş süreler için de ikramiye ödemesi gerekiyor.
HAKLI BİR NEDEN OLMALI
Ancak işçilik sürelerinin emekli ikramiyesine esas süreye dahil edilmesi için işçilikten ayrılış biçimi önem taşıyor. Bu ayrılışın 1475 sayılı mülga İş Kanunu’nun yürürlükteki 14’üncü maddesindeki kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde olması gerekiyor. Yani haklı neden olmadan istifa eden bir işçi bu süresinden sonra herhangi bir kurumda bir şekilde memur olur ve memuriyetten emekli olursa kamu işçiliğinde geçen süre emekli ikramiyesine esas süreye dahil edilmiyor.
UYGULAMA DEĞİŞTİ
Keza sözleşmeli personel olarak geçen sürelere karşılık olarak emekli ikramiyesi ödenebilmesi için de, hizmet sözleşmesinin ilgili mevzuatına göre iş sonu tazminatına veya aynı mahiyette olmakla beraber başka bir isim altında ödenen tazminata hak kazanılmasına uygun olarak sona ermiş olması da şart bulunuyor. Sınavla statü değişikliği ile işçi iken aynı kurumda memur olma halinin 1475 sayılı Kanun’da sayılan kıdem tazminatına hak kazanma veya kazanmama hallerine uygun bir durum değil. İki yıl öncesine kadar SGK statü değişikliği yaparak işçilikten memurluğa geçen memurun bu ayrılışının işçilikten kıdem tazminatını hak eder biçimde olduğunu kabul ediyordu.
Fakat SGK 2014 yılında bu konuda bir uygulama değişikliğine gitti ve bu ayrılışın bir nevi istifa olduğunu kıdem tazminatına müstahak bir ayrılış biçimi olmadığı yönünde tavır alarak kamu işçiliği süresinin ikramiyeye esas süreye dahil edilmeyeceği yönünde uygulama başlattı. Görüşüm kamu işçiliğinden aynı kurumda memurluğa geçişinizin haklı nedeni olmayan bir istifa hali sayılamayacağı yönündedir.
Zira işçi iken de memur iken de çalıştıran tüzel kişilik değişmiyor, yani kıdem tazminatının varlık nedeni olan işyerine sadakat ve bağlılık durumunda bir değişiklik meydana gelmiş olmuyor.
Bu nedenle yapılan uygulama değişikliğini tanımlama bakımından işgüzarlıktan başka bir sıfat bulamıyorum. Çare idari yargı yoluna başvurmanızdır.
İHBAR SÜRENİZ 56 GÜNDÜR
Ali Bey, sigorta başlangıç tarihi Eylül 2000, prim gün sayım 4 bin 771 ve 10 yıldır aynı iş yerinde çalışmaktayım. 18 aylık askerliğim 2001’de başladı. Çalıştığım iş yerimden özel nedenlerden dolayı ayrılmak zorundayım. Haklarımı sorunsuz alabilir miyim? Bir de hangi tazminatları alabiliyorum? (E.B.)
Sayın okurum, sigortalılık başlangıcınız 08.09.1999’dan sonra olduğu için SSK’lılıktan 3 bin 600 günle emeklilik hakkınız yok. Böyle olunca da 15 yıl ve 3 bin 600 günlerini tamamlayarak tazminat isteyerek işten ayrılma hakkınız da bulunmuyor. Kıdem tazminatınızı almanız iş sözleşmenizi haklı nedenle feshetmenize bağlı bulunuyor. Haklı sebep olması için de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/II. maddesinde sayılan hallerde yani işvereninizin ücret gibi temel haklarınızı sözleşme şartlarınıza uygun olarak ödememesi, iş yerinde diğer işçilerce hakaret ve saldırıya uğramanız ve buna işvereninizin seyirci kalıp gereğini yapmaması, bizzat işverenin siz ve ailenizden birine yakışıksız şeref zedeleyici sözlü veya fiili saldırıda bulunması, asılsız çirkin itham ve suçlamalarda bulunması gibi olgular üzerine feshederseniz kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Ya da işvereniniz sizi performans nedenleriyle ihbar süresi tanımadan işten çıkartırsa ihbar ve kıdem tazminatları alabilirsiniz. Bunlar dışında tamamen kendinize özel nedenlerden dolayı ayrılırsanız tazminat alamazsınız.
İhbar süresi tanıyarak ve geçerli neden iddiasıyla sizin işten çıkartırsa sadece kıdem tazminatı öder. Üç yıldan fazla süreden beridir aynı iş yerinde çalışmakta olduğundan size tanınması gereken ihbar süresi sekiz hafta yani 56 gündür.