Okurumuz İlker Abcı, “Bir firmada ayda 2 gün çalışıyorum. Yani kısmi zamanlı SSK’lıyım. Aynı zamanda Bağ-Kur’umu da açtırmak istiyorum. Ancak açılmadığı söylendi. Ne yapmamı önerirsiniz?” diyor.
Son yıllarda sayısı hızla artan ve 1 Ocak 2012 öncesinde yaklaşık 150 bin kişiye ulaşan part-time işçilerin durumlarında son dönemde GSS primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu doğunca sıkıntılar yaşanmaya başladı. Dolayısıyla okurumuzun sorusunu hem emeklilik günleri hem de GSS primi ödeme zorunluluğu açısından ele almak gerekiyor.
İş Kanununa göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle 30 günden az olan sigortalıların aynı zamanda 4/b yani Bağ-Kur sigortalılık hallerinin bulunması durumunda, 4/a yani SSK sigortalılığı sona ermedikçe ay içerisinde eksik kalan günlerinde 4/b yani Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılmayacaklardır. Ay içerisinde eksik kalan süreleri için isteğe bağlı sigortaya müracaat edebilecekleri gibi borçlanabileceklerdir. Okurumuza, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek eksik günlerini 30 güne tamamlamasını tavsiye ediyorum.
Part-time işçinin 3 seçeneği var
SSK’lı olarak part-time çalışan kişilere 3 alternatif sunulmuştur. Bu seçenekler;
1- Kısmi süreli olarak SSK sigortalısı olarak çalışılan süreler isterlerse bu dönemlerdeki 30 günden eksik kalan süreyi isteğe bağlı sigortalı olmak yöntemiyle 30 güne tamamlayabilirler. Bu yöntemi seçtikleri takdirde 30 günden eksik kalan süreler için ödenecek prim isteğe bağlı sigorta primi olmasına rağmen SSK sigortalılığına sayılır. Yani, emeklilik ve GSS primlerini kapsayan isteğe bağlı sigorta primi ödendiği takdirde bu süreler diğer isteğe bağlı sigortalılardan farklı olarak SSK sigortalılığına sayılacaktır. Örneğin 2 gün bir işyerinde part-time çalışan bir kişi, eksik kalan 28 günün primini isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyecek ve sanki 30 gün SSK primi ödemiş sayılacaktır.
2- Kısmi süreli olarak SSK sigortalısı olarak çalıştıkları için isterlerse bu dönemlerdeki 30 günden eksik kalan sürenin emeklilik primlerini daha sonra diledikleri bir tarihte borçlanabilirler. İlerleyen günlerde 30 güne tamamlanmak üzere borçlanma yöntemini seçerlerse bu süreler de SSK sigortalılığına sayılır. Ancak bu durumdakilerin GSS primini 30 güne tamamlama zorunluluğu olduğunu söylemeliyiz. 1 Ocak 2012 tarihinde part-time işçiler için GSS primi ödeme zorunluluğu getirilmesiyle birlikte part-time işçi sayısı üçte iki oranında azalmıştır. Bir çok part-time işçi sigortasız kayıtdışı çalışmaya başlamıştır. Bu nedenle mutlaka bu yönde bir düzenleme yapılmalı ve GSS primini 30 güne tamamlama zorunluluğu kaldırılmalıdır.
3- Aynı zamanda kendisine ait işyeri bulunan ve bu nedenle Bağ-Kur kapsamında sayılan kişiler, SSK sigortalısı olarak çalışmaya başladıkları takdirde Bağ-Kur sigortalılığı sona ermektedir. Bu durumdaki işçilerin eksik kalan süreleri ve prim matrahlarını SGK primi tavanına kadar tamamlama hakları olacak.
Çifte emeklilik var mı?
Hatırlanırsa geçen yıl ‘çifte emeklilik’ olarak basına yansıyan bu durum ikinci bir emekli aylığı bağlanması olarak değerlendirilmişti. Oysa, getirilen düzenleme göre, Bağ-Kur primi ödeyebilecekken SSK sigortalısı olan kişilerin arzu ettikleri takdirde SGK tavanından düşük kalan prim matrahlarını artırma imkanı sağlanmıştır. Bu yöntemi seçerlerse emekliliğe esas günler ve ödenen primler SSK sigortalılığına sayılır. Her ne kadar Bağ-Kur primi ödense de günler Bağ-kur’lu gibi dikkate alınmaz, ancak Bağ-Kur kazançları dikkate alınarak SSK emekli maaşı hesabında sanki SSK primiymiş gibi dikkate alınır. Böylece özellikle düşük ücretle çalışan ve kendisine ait işyeri bulunan kişilerin emekli maaşını artırmalarına fırsat verilmektedir.
Örneğin, şirket ortaklığı devam ederken bir işyerinde aylık brüt 2.000 TL ücretle SSK’lı olarak çalışmaya başlayan bir kişinin, arzu etmesi halinde, 01.07.2012-31.12.2012 Tarihleri arası SGK prim tavanı olan 6.113,40 TL ile işyerinden aldığı ücreti (brüt 2.000 TL) arasındaki farkı da (4.113,40 TL) ödeyerek emeklilik maaşını artırması mümkün olabilmektedir. Ancak bu kişinin Bağ-Kur primini ödeme zorunluluğu yoktur, isterse sadece çalıştığı işyerindeki 2.000 TL SSK priminin ödenmesiyle yetinilebilir. Son olarak SGK bilgi işlem sisteminde bazı yazılımlar henüz bitmemiş olduğu için SGK personeli ekranlarda bu yazdıklarımızın uygulamasını göremeyebilir, ancak bu uygulama yasal olarak vardır. Bu vesileyle biz de SGK Başkanlığı’na yazılımların acilen yetiştirilmesini hatırlatmış olalım.