Ali Bey, SSK'lı olan babam 12 yıl önce vefat etmişti. Şimdi ben SSK'lı çalışıyorum babamın aylığını sadece ayda 860 lira kadar annem alıyor. Ben de yakında evleneceğim çeyiz parası almak istiyorum ama bunun için ne yapmam lâzım. (İsimsiz)
5510 sayılı Kanun’un 37. maddesine göre; “Evlenmeleri nedeniyle, gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarına evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında Genel Sağlık Sigortası kapsamında sayılır…”
YETİM AYLIĞI TUTARI ÖDENİR
Madde metninden de görüleceği üzere SSK veya Bağ-Kur’lu ana ve babasından yetim aylığı alan kızlar evlenirse, aldıkları yetim aylığı evlilik sebebiyle kesilir. Aylığı kesilen kızlar SGK’ya dilekçe gönderip evlenme ödeneği (çeyiz parası) talep ederlerse kendilerine son aldıkları yetim aylığının iki yıllık tutarı ödenir. Evlilik 2 yıldan önce son bulursa 2 yıl bitinceye kadar yeniden yetim aylığı bağlanmaz. Ayrıca 2 yıl boyunca da Genel Sağlık Sigortası’na (GSS) prim ödemeden sağlıktan da yararlanabilirler. Bu sebeple yetim aylığı alırken evlenirseniz mutlaka çeyiz parası talebinde bulunun. Yani resmi nikah tarihinizden önce mutlaka işten çıkın, SGK'ya yetim aylığı talebinde bulunun, aylık bağlandıktan sonra da nikah yaparsanız, evlilik cüzdanınızın fotokopisi ile SGK'ya dilekçe gönderip, çeyiz parası-evlilik ödeneği talep edin.
Anneniz tek başına 860 lira dul aylığı alıyormuş bu taban aylık demek. Siz de aylığa müracaat ederseniz, bu durumda size 322, annenize de 644 olmak üzere toplam 966 liraya çıkacak. Çünkü aylık alan tek kişi ise ücret taban aylığın yüzde 80'i, aylık alan iki kişi ise ücret taban aylığın yüzde 90'ı kadar olur. Alacağınız çeyiz parası 322 liranın 24 katı yani 7 bin 728 lira alacaksınız.
YETİM KIZLARA 12 AYLIK ÇEYİZ PARASI
Ali Bey, 2006 yılında T.C. Emekli Sandığı'ndan memur olarak emekli oldum. Annem de babamdan dul aylığı alıyorken 2011 yılında vefat etti. Ben de kendi emekli aylığımdan vazgeçerek (1.250 lira) daha yüksek olduğu için babamdan gelen (1.650 lira) yetim aylığını tercih ettim ve halen de yetim aylığı alıyorum. Şimdi evlenmek üzereyim, çeyiz parası alabilir miyim? Alacaksam hesabı nasıl olacak? Sonra da kendi emekli aylığımı tercih edebilir miyim? Özlem EKE
Özlem Hanım, yasal olarak hiç bir sorun yok. Evlendiğiniz takdirde halen aldığınız yetim aylığının 12 katını 5434 sayılı Kanun gereğince alabilirsiniz. Evlilik cüzdanınızdan bir fotokopi ile SGK'ya (Ankara) başvurmanız yeterlidir. Sonrasında da artık evli olduğunuz için alamayacağınız yetim aylığı yerine kendi emekli aylığınızı da tercih edebilirsiniz. Sizin çeyiz parasının dayanağı 5434 sayılı Kanun'un 90’ıncı maddesidir.
"Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının 12 aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir. Bunlardan evlenme tarihinden itibaren 12 aydan önce boşananlarla evliliğin butlanına veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde, ödenmiş bulunan evlilik ikramiyesinin 12 aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmez."
MEMURUN EŞİNE MÜJDE!
Dikkat edin, SSK'dan veya Bağ-Kur'dan çeyiz parası sadece yetim aylığı alan kızlara verilirken, T.C. Emekli Sandığı'ndan durum daha da farklıdır. Emekli Sandığı'ndan dul aylığı alan (kadın-erkek fark etmez) eşlere de vefat etmiş çocuğundan aylık alan anaya da evlenmesi halinde çeyiz parası ödenmektedir. Diğer farklılık da SSK ve Bağ-Kur'lu yetim kızlara 24 aylık tutarında, memur konusunda ise 12 aylık çeyiz parası ödenir.