Trafik kazası görünümlü bir olay sonucu 5 Şubat 1993'te aramızdan ayrılan Bakan Adnan Kahveci'yi bugün saygıyla anıyoruz.

Bugün Kahveci'nin pek fazla bilinmeyen bir fikrini sizlere aktarmak istiyorum. Çünkü onun fikri bugün yasalar ile engellenmeye hatta kaldırılmaya çalışılıyor.

Bir gün yanına gidenler gazetelerde yer alan “enflasyon denen canavarın bitirilmesi” gerektiğini iletmişler. “Yeter şu canavardan çektiğimiz” demişler; “yok mu bunun bir çaresi, siz de bulamıyor musunuz çözümü? şeklinde şikayetçi bir tavırla konuyu bağlamışlar.

Bu şikâyeti fark eden Bakan Kahveci derhal karşılık vermiş: “İşsiz kalmayı mı yada okul, yol gibi altyapı yatırımlarının yapılmamasını mı istersiniz?” Ziyaretçiler acı bir tercih durumu ile karşılaştıklarında sanal canavarı derhal terk etmişler.

Adnan Kahveci'nin o dönemin ekonomi politikalarına yönelik yapmış olduğu teşhisi bütçe harcamalarından görebiliyoruz. Toplanan vergi gelirlerinin çok büyük kısmı altyapı ağırlıklı kamu yatırımlarına gidiyormuş. Nasıl gitmesin ki yıllarca köylerde ne okul yapılmış ne de yol yapılmış. İhtiyaçlar çığ gibiydi. Hatta o dönemde yapılan birçok köy okulu bugün öğrenci yetersizliğinden boş bile kalmıştır.

Nüfus artış hızı yıllık yüzde 3'leri aşarken şehirleşme oranı yüzde 7'leri dahi aşmış bir dönemdi o yıllar. Bir taraftan yeni nüfusa altyapı yatırımları diğer yandan şehirlere göçün yol açtığı yatırımlar. Nasıl baş edecek ki daha birkaç yıl önce Lüksemburg'tan birkaç milyon dolar isteyen Türkiye bu devasa yatırım ihtiyacı ile.

İşte bu çıkmaz durum nasıl çözülmüş?

İşte çözüm tablosu: Kamu 1984'de topladığı vergilerin yüzde 71,80'i kadar sabit sermaye yatırımı gerçekleştirmiş. Keza 1985'de ise oran yüzde 76,47'i ile zirve yapmış. Bakınız sadece 10 yıl sonra 1995 yılında kamu yatırımları vergilerin sadece yüzde 24,69'u kadar olmuş. Tabiri caiz ise kamu yatırımları bıçak gibi kesilmiş. Ama enflasyon kesilmemiş.

IMF programları ile 2001 krizinden sonra da kamu yatırımlarındaki düşüş devam ederken 2005 yılında yatırımların vergilere oranı yüzde 20,88' oranında kalmış. Ama 1995'den bir farkla; artık enflasyon da tek haneye inmiştir.

Türkiye 80'li yıllarda enflasyonu yatırım için kullanan bir ülkeyken artık yatırımları da kestik enflasyonu da. Ama 90'lı yıllarda ne yatırım yapılmış ne de enflasyon önlenmiş. Tam bir kayıp on yıl.

Bugün 80'li yılların ihtiyacı yeniden ama farklı nedenlerle ortaya çıkmıştır. Artık enflasyon korkulacak değil sevinilecek bir işarettir. Lâkin Merkez Bankası'nın tek yasası bunu önlemektir. O zaman nasıl çıkış bulacağız?

Ya işsizlik

Ya enflasyon;

Bakalım 80'li yıllarda Adnan Kahveci'nin tercihi hala geçerli mi?