Kıvanç Tığlı BULUT

Kıvanç Tığlı BULUT

Borderline kişilik örgütlenmesi

Borderline kişilik örgütlenmesi

Değerli okuyucular, sınır kişilik örüntüsüne sahip kişilerde kimlik dağınıklığı vardır, tam ve bütün bir kimliğe sahip değillerdir. Terapist, bana kendinden bahseder misin diye sorduğunda kendilerinin iyi ve kötü özelliklerini bir arada söyleyemezler. Kendini ya çok iyi tanıtır ya da sadece kötü özelliklerinden bahseder. Yani bu kişilik örüntüsünde bölme çok sık kullanılan savunma mekanizmasıdır. Bu kişiler önemli ötekiler olan anne baba kardeşlerini de bütün bir kimlik halinde tanıtamazlar. 

Borderline kişilik örüntüsüne sahip kişiler, kendilerine acı veren olumsuz duyguları tam olarak deneyimlemekten kaçınırlar. Bu acı verici duygulara temas etmemek için eyleme vurma davranışları sergilerler. Olumsuz duygudan kaçmak için aşırı yemek yiyebilirler, çok hızlı araba kullanırlar, rastgele cinsel beraberlik yaşayabilirler, aşırı sigara alkol kullanabilirler, gereksiz yere alışveriş yapabilirler. Amaç, boşluk duygusundan kaçmak ve acı verici olumsuz duyguları yaşamamaktır. Terapide de danışan olumsuz bir şey anlatırken güler, acıdan kaçar, bazen de konuyu değiştirir konudan konuya atlayabilir.

Bu kişilerin bazen gerçeklik bağlantısı kopabilir, örneğin, sevdiği bir kişiyle sokakta kavga ederken aşırı tepkiler gösterir, bağırıp çağırabilir. Sanki orada sadece ikisi vardır, çevrenin farkına varamaz.

Sınır kişiliğe sahip olan danışanlar genellikle 20 ve 30’lu yaşların başında ayrılma kaygısı, yalnızlık boşluk hisleri, kayıp, depresyon, öfke kontrol sorunları yüzünden terapiye başlarlar. İlişki kurdukları kişileri aşırı derecede yüceltirler ya da yerin dibine sokarlar. Yani hayatlarında “Bölme savunma mekanizmasını” kullanırlar. Bunu şöyle açıklayabilirim; bebek doğduğunda iç dünyasında bir sürü ego parçaları vardır. Bebek 6 aylık olduğunda iyi duygular bir kutba, kötü duygular da bir kutba toplanır. Yani bebek, annesi ona kötü davrandığında kötü tarafa geçer, kendini kötü hisseder. Anne iyi davrandığında da iyi tarafa geçer. Annesinin iyi ve kötü özelliklerini bir arada algılayamaz. Çünkü bebek dünyayı annesinin gözünden görür. 3 yaşa kadar her çocukta bu bölme mekanizması kapanmaz ve bu sağlıklı bir durumdur. Ancak 3 yaşından sonra bu iyi ve kötü kutbun birleşmesi gerekir. (Yani annemin hem iyi olumlu özellikleri vardır, hem de olumsuz özelikleri vardır, çocuk bunu algılar.) Ancak sınır kişilik örgütlenmesine sahip kişilerde bu bölme savunma mekanizması birleşmemiştir. Bu yüzden hayatındaki kişileri ya idealize eder yüceltir, ya da değersizleştirir.

Sınır kişilik örgütlenmesine sahip kişiler kendi duygularının farkında olmazlar, ancak karşı tarafın duygularını çok iyi anlarlar. Bu kişiler hep iyi hissetmek ister, kötü hissettiğinde de karşısındaki kişiye bu kötü duygusunu atmak ister. Yani “Yansıtmalı özdeşim” denilen savunma mekanizmasını sıklıkla kullanırlar. Kendini kötü hissettiğinde de “Duygu baskılama” denilen başka bir savunma mekanizmasını kullanırlar. Yani kişi kötü olumsuz duygudan kaçmak ve onu yaşamamak için kendine zarar verebilir, hızlı araba kullanabilir, aşırı yemek yiyebilir, saatlerce dünyadan koparak dizi izleyebilir, aşırı sigara, içki içebilir. Bu kişiler aynı zamanda erkek arkadaş veya eşlerine de adeta yapışık olmak isterler, hep onlar tarafından terk edileceklerini veya aldatılacaklarını düşünürler. Çoğunlukla kendilerine kötü davranacak terk edecek kişileri hayatlarına alırlar. Sevdiği kişi ona onun istediği düzeyde ilgi göstermezse aşırı agresif olurlar karşı tarafı manipüle edecek davranışları yapabilirler. Ayrıca bu kişiler yalnızlığa asla tahammül edemezler, bir ilişki bittiğinde hemen yeni ilişki ararlar.

Borderline kişilik örüntüsüne sahip kişiler, ilişkide olduğu kişiye yapışma eğilimi gösterirler, onun istediği gibi davranır, adeta kendinden vazgeçerler. Sevdiği kişi tarafından hep terk edileceğinden korkar, karşı taraf onu bırakmasın diye kendisini terk ettirecek davranışlar sergilerler. Sevdiği kişiyi bunaltır, kendinden soğutur.

Sınır kişilik örgütlenmesinin tedavisinde “Aktarım odaklı terapi” veya “Şema terapi” çok işe yarar. Bu soruna sahip kişilerin terapisi uzun sürer. Aktarım odaklı terapi, sınır kişilik örgütlenmesine sahip kişilerde çok etkili bir terapidir. Terapi seanslarında danışan ne getirirse terapist onunla çalışır. Terapide danışanın söylediği şeylerle ilgili netleştirme yapılır, Danışanın duygusuyla anlattıkları uyuşmaz ise, danışan olumsuz duygusundan kaçmak için o duyguya giremezse, kullandığı savunma mekanizmaları işlevsiz ise bütün bunlar yüzleştirilir. Terapist, danışanın anlattıkları arasında tutarsızlıklar varsa bütün bunları yorumlar. Terapist, danışan onu övdüğünde idealize ettiğinde veya değersizleştirdiğinde nötr kalır. Bu duruş danışanın bölmesinin kapanmasına neden olur, terapistiyle yeni ve düzenleyici bir deneyim yaşar. 

Hayatınızı gerçek kendiliğinizle her halinize şükrederek geçirmeniz duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
OKUYUCULARIMIZIN DİKKATİNE !... Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
Kıvanç Tığlı BULUT Arşivi