Üniversite sınav sonuçları yakında açıklanacak ve akabinde de gençler tercihlerini yapacak. Bugün okurlarımıza Salı günü yazdığım İstanbul Üniversitesi tarafından “3. Dünya Teknoloji, İnovasyon Ve Girişimcilik Konferansı” ile bağlantılı şekilde geleceğin mesleklerini yazayım istedim. 

Dördüncü Sanayi devrimi sadece akıllı ve bağlantılı makine ve sistemlerle ilgili olmayıp, kapsamı çok daha geniştir. Gen dizilemeden nanoteknolojilere, yapay zekadan nesnelerin internetine, yenilenebilir enerjilerden kuantum bilgiişleme bir dizi alanda eş zamanlı ileri atılım dalgaları yaşanıyor. Dördüncü Sanayi devrimi bilgi ve iletişim teknoloji temel alan bir zemin üzerine kurulmuş olup, önceki devrimlerden temelden farklı kılan şey bu teknolojilerin iç içe geçip kaynaşması ve fiziksel, dijital ve biyolojik alanda karşılıklı etkileşimdir. 

Genç nüfusun bu temeller üzerine eğitilmesi, ihtiyaç duyulan nitelikli işgücünün sağlanması ilköğretim çağından başlayarak meslek liseleri ve üniversitelerde kodlama, yazılım, robotik öğrenen yeni kuşaklar, işgücünün evrilmesini sağlayacak. 

Bu anlamda yeni sanayi devrimiyle bazı meslekler son bulurken yeni ve yüksek bilgi ve teknoloji gerektiren meslekler ortaya çıkacaktır. Gelecekte birçok alanda iş gücü özelliklerinin değişmesi, birçok mesleğin yok olması, yeni mesleklerin ortaya çıkması, diğer bir deyişle işgücünün evrilmesi beklenmektedir. 

Yani bir taraftan işsizliğin artması beklenirken diğer taraftan da yeni iş ve meslek alanları ile istihdamın artması sağlanacaktır. 

İşçilik maliyetlerinin düşük olması nedeniyle az gelişmiş ülkelere yönelen yatırımların, Endüstri 4.0 ile birlikte yeniden gelişmiş ülkelere yönelmesi söz konusu olacaktır. Bu durumda az gelişmiş ülkelerde işsizlikte yeni bir döneme girilecek ve özellikle vasıfsız işgücünde işsizlik çok daha yüksek oranlara ulaşacaktır. 

*** 

Akıllı fabrikalar, karanlık fabrikalar dönemi

Endüstri 4.0; üretim hatlarının algılayıcı sistemlerdeki sensörler sayesinde birbiri ile bağlantılı halde olduğu, anlık veri alışverişinin gerçekleştiği ve bu sayede bütün bir sistemdeki yazılımların, algoritmaların anlık raporlara dönüşebildiği geleceğin fabrikalarını oluşturmaktadır. 

Akıllı fabrikalar, karanlık fabrikalar, nesnelerin interneti üzerinden insanın en az müdahil olduğu uzaktan yönetim yaklaşımı ile işletilecek ve yüksek verimlilik sağlanacaktır. Bu ise, klasik endüstri ilişkilerinde verimliliğin en zor kontrol edilebildiği üretim gücü olan işgücünün iş organizasyonundaki kritik konumunu doğrudan etkiler. 

Bu yeni dönemde teknolojiye geliştiren ve kullanan ilk ülkeler de işsizliğin artmasından ziyade azalması beklenirken, diğer taraftan teknolojiyi kullanamayan ve bu alanda geç kalan ülkelerde işsizlik sorunu yaşanabileceği tahmin edilmektedir. 

Dördüncü endüstri devriminde de bazı mesleklerin son bulması bazılarının değişmesi ve yeni mesleklerin oluşması kaçınılmazdır. 

***

Vasıfsız çalışanlar işsiz kalacak

Endüstri 4.0 daha ziyade vasıfsız işgücü ile kendi hesabına çalışma şansı olan bazı vasıflı meslek sahiplerini işsiz bırakacaktır. İmalat, inşaat ve tesisat gibi erkeklerin ağır bastığı sektörlerde otomasyon sonucu işsizlik daha fazla olacaktır. Yapay zekanın artan yetenekleri ve hizmet sektöründeki görevleri dijitalleştirme yeteneği kadınların ağır bastığı çağrı merkezleri, perakende sektörlerinde de otomasyon sonucu işsizlik olacağıdır. 

Endüstri 4.0 ile birlikte yakın bir gelecekte hukukçular, finansal analistler, doktorlar, gazeteciler, muhasebeciler, sigortacılar ve kütüphaneciler gibi bir çok farklı mesleklerin çalışması kısmen ya da tamamen otomasyona hedef olacaktır. Endüstri 4.0’ın işgücü piyasasında özellikle yazılım, kodlama ve robot veterinerliği gibi vasıflı işgücü arzını artırıcı bir eğilim içinde olacağı öngörülebilir. 

*** 

Yıldızı parlayacak meslekler

Yıldızı parlayacak meslekler şimdilik teknik profesyonel meslekler, enformasyon teknolojileri alanındaki işler, iç denetim uzmanlığı, dijital insan kaynakları uzmanlığı, dijital pazarlama uzmanlığı, arayüz tasarımcılığı, veri analistliği, büyük veri yöneticiliği vb. olarak sıralanabilir. Bilgisayar ve matematik alanında bilgisayar programcıları, yazılım geliştiricileri ve bilgi güvenliği analistleri de talep görecek meslekler olarak ikinci sırada sayılmıştır. 

Devamında ise mimarlık ve mühendislik, uzmanlaşmış satış elemanları, üst düzey yöneticiler, ürün tasarımcıları, insan kaynakları ve organizasyonel gelişim uzmanları geliyor.  

Hemen her sektör, her iş alanı burada bahsedildiği gibi dijitalleşerek ve her biri ayrı birer iş kolu haline gelecek. 

Bu anlamda başta Çalışma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, İŞKUR ve Yüksek Öğretim Kurumları olmak üzere her alanda müfredatın buna göre güncellenmesi ve gençlerin geleceğe hazırlanması gerektiğini hatırlatmak isterim.