Özellikle kamu çalışanlarına verilen 9 günlük idari izinle birlikte birçok kişinin Kurban Bayramı’nı memleketinde veya tatil bölgelerinde aldıklarını görüyoruz.

Burada bir hususu açıkça belirtmek lazım, söz konusu idari izinli sayılmaya ilişkin düzenleme Kamu Kurum ve Kuruluşlarında çalışan personeli ilgilendirmektedir. Kamu kurumlarındaki nöbetçi personel ile acil iş ve işlemler yürütülmekte, kamu çalışanlarının önemli bir kısmı bu kapsamda idari izinli sayılmaktadır. İdari izinde kamu kurumları az sayıda nöbetçi personelle hizmet vermeye devam etmektedir.

Özel sektöre ait işyerlerinde çalışanlar içinse söz konusu kapsamda idari izinli sayılmaya ilişkin bir zorunluluk yoktur. Özel sektör çalışanları için bayram tatili 31 Ağustos 2017 Perşembe günü saat 13.00’ten itibaren başlayacak olup, özel sektör işyerleri 2.5 günlük idari izin kapsamında değildir.

Dileyen özel sektör işyerlerinin bu günlerde personelini yıllık izne çıkarabilmeleri mümkün olduğu gibi, çalışanlar tarafından yıllık izin talebi de olabilecektir. Ayrıca bugünlerde çalışılmayarak 2 ay içinde telafi çalışması da yapılabilecektir.

Kimlere ilave ödeme var

Elbette işin gereği veya görevin gerektirdiği durumlarda bazı çalışanlar bayramda da işlerine devam etmek zorunda kalıyor.

Örneğin, hastaneler, oteller, cafe-restaurant ve yiyecek içecek işyerleri, güvenlik görevlileri, belediye hizmet işçileri, çağrı merkezleri gibi günün 24 saati müşterilerine hizmet veren işyerlerinde çalışanlar için bu çalışmaları karşılığında ilave bir ödeme yapılması gerekecektir.

Kurban Bayramı; Arife günü saat 13.00’ten itibaren (4,5 gün) genel tatil (dini bayram) olup, bu günlerde işçilerin çalışmaması asıldır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.

İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir (4857/37.md).

Ulusal bayram ve genel tatil gününün aynı zamanda hafta tatiline denk gelmesi halinde, bordroda hafta tatili olarak gösterilmesi uygun olacaktır. Bu durumda da hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılmaması durumunda ilave bir ödeme yapılmasına gerek yoktur. Ancak, ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılması halinde ilave ücret ödenmesi gerekecektir. Ayrıca, hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılması halinde yüzde elli zamlı ücret ödenmesi gerekecektir.

İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir (4857/47.md).

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere, bu günlere ilişkin olarak mutlaka ücret ödenmesi gerekir, bayramlarda yapılan bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine serbest zaman veya bir başka gün izin verilmesi doğru değildir. Yani, ulusal bayram ve genel tatil günleri için serbest zaman uygulaması öngörülmemiştir. Bu nedenle ulusal bayram ve genel tatil günlerinde serbest zaman uygulanması mümkün olmayıp, mutlaka ilave ücret ödenmesi gerekmektedir.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere ilave bir yevmiye ücreti ödemeyen işverenlere idari para cezası uygulanacağına yönelik İş Kanunu’nda açık bir hüküm yoktur. Ancak bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri tarafından yapılan denetimlerde “ücret ile bu kanundan doğan veya TİS’ten ya da iş sözleşmesinden doğan ücreti kasten ödememek veya eksik ödeme” gerekçesi ile İş Kanunu’nun 32. maddesine muhalefetten aynı kanunun 102/a maddesi gereğince 2017 yılı için bu durumdaki her işçi ve her ay için 167.- TL idari para cezası verilmektedir.

Tüm okurlarımızın mübarek Kurban Bayramını kutluyor, Dünya’da yaşanan acıların, zulümlerin ve katliamların son bulmasını; barış, dostluk, kardeşlik ve huzur dolu bir bayram geçirmenizi diliyorum.