Son yıllarda iyice unutulmaya yüz tutan ve gelenekten geleceğe köprümüz olan geleneksel mesleklere Türkiye İş Kurumu (İŞ-KUR) tarafından önemli bir proje hazırlandı.

İŞ-KUR, istihdamın artırılması ve geliştirilmesi amacıyla uygulamaya konulmak üzere politikalar geliştirmektedir. Ayrıca istihdamda özel politika gerektiren grupların istihdamını kolaylaştırıcı mesleki eğitim ve mesleki iyileştirme hizmetleri vermek veya verdirmek, diğer işgücü yetiştirme ve uyum programlarını uygulamakla yetkili kılınmış.

Bu anlamda el işçiliği olarak değerlendirilen ve usta-çırak ilişkiyle yürütülen geleneksel mesleklerin desteklenmesi amacıyla “Ustalardan Çıraklara Geleneksel Meslek Mirası Programı” düzenlenmiştir. Geleneksel mesleklerde, aktif işgücü hizmetleri kapsamında programların uygulanması sağlanarak, bu mesleklerin desteklenmesi hedeflenmiş. 

***

Kapsamdaki geleneksel meslekler

Geleneksel meslekler, gelişen teknoloji ve üretim süreçleri dışında kalan çoğunlukla el emeğinin yoğun şekilde kullanılarak üretim yapılan, üretildiği yörenin kültür mirasları arasında yer alan ve günümüzde yeteri kadar usta bulunamadığı için gelecek kuşaklara aktarılmasında sorun yaşanan mesleklerdir. Bu mesleklerden bazıları şunlardır; Halıcılık, kilimcilik, kumaş dokumacılığı, çinicilik, seramik -çömlek yapımcılığı, işlemecilik, oya yapımcılığı, deri işçiliği, müzik aletleri yapımcılığı, taş işçiliği, bakırcılık, sepetçilik, örmecilik, ahşap ve ağaç işçiliği, mücevher işlemeciliği, cam işlemeciliği, metal işlemeciliği.

İŞKUR tarafından geleneksel mesleklerde mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programları ve girişimcilik eğitim programları uygulanacak. 

***

Ustaların tespiti

Çalışma ve İş Kurumu il müdürlükleri sektör, meslek ve hedef kitle çerçevesinde halen uygulanan veya uygulaması sona ermiş geleneksel mesleklerin ve bu meslekleri icra eden ustaların tespit edilmesi için işbirliği yapacaktır. Bu işbirliği meslek birlik ve odaları, üniversiteler, bu alanda çalışma yapmış kişi ve kurumlar ve diğer kamu ve özel kurum ve kuruluşlarla yapılacak.

Her il veya ilçeye özgü mesleklerin ve ustaların tespit edilmesinden sonra bu meslekleri halen icra eden kişiler başta olmak üzere ilgili meslek birlik ve odaları ve kurum ve kuruluşlarla toplantılar ve/veya görüşmeler yaparak bu mesleklerin işgücü piyasasında tekrar etkin olması ve var olması için yapılabilecekler üzerinde çalışılacak. 

Bir mesleğin geleneksel mesleklerden olup olmadığı konusunda tereddüt yaşaması durumunda; il veya ilçede bulunan esnaf odası başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlardan yazılı görüş alarak o meslekle ilgili karar verecek.

***

Kimler kursiyer olabilecek?

Kurslara katılmak isteyenlerin tercihinde öncelik 16-55 yaş arasındaki kişilere verilecektir. Bu kişilerin mesleki eğitim kursları kursiyerleri için belirlenen şartları taşımaları zorunludur. Bununla birlikte belirtilen yaş aralığında yeteri kadar kursiyer temin edilememesi halinde kursiyer olma şartlarına haiz olmaları şartı ile 15 yaşını tamamlamış kişiler de kurslara katılabilecek. 

Kurslarda kullanılacak eğitim programlarının MEB veya üniversiteler tarafından onaylanması esastır. Ancak kurs konusu meslekte mevcut bir eğitim programının bulunmaması durumunda konu ile ilgili olarak MEB veya üniversitelerden yeni bir eğitim programı hazırlanması talep edilebilecek.

Kurslarda eğitim gören kursiyerlerin eğitim gördüğü mesleğin devamı veya tamamlayıcısı başka bir meslekte eğitim almasının gerekmesi durumunda iki kurs arasında 6 ay bekleme kuralı uygulanmayacak.

Hangi mesleklerin devam veya tamamlayıcı meslek olup olmadığında mesleklerin birbiri ile olan ilişkisi ve içeriklerine bakılarak Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından karar verilecek.

Kurslarda görev yapacak eğiticilerde öncelik kurs düzenlenen mesleği halen icra eden veya etmiş ve eğitici olabilecek vasıflara haiz zanaatkârlara aittir. Bu durumdaki kişilerin eğitici olabilmesi için gerekli asgari şart olan ustalık belgesinin bulunmaması halinde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın il ve/veya ilçedeki birimlerinden veya üniversitelerden bu kişilerin eğitici olabileceklerine dair resmi yazı alınması yeterli olacaktır. Eğiticilere yürürlükteki mevzuat gereğince ek ders ücretinin iki katı kadar eğitici gideri ödenebilecektir. 

Düzenlenecek kurslarda kursiyerlere katılım sağladıkları her gün için kurum yönetim kurulu kararı ile belirlenen kursiyer zaruri gideri ile iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primleri ödenecektir. 

Ayrıca kursun düzenlenmesi için gerekli olan temrin gideri (kurs, program ve projelerin yürütülmesi esnasında kullanılarak tüketilen ve demirbaş niteliği taşımayan malzemelere ilişkin gider) kesinleşen kursiyer zaruri gideri toplamının en fazla yüzde %20’si oranında verilebilecektir.