İş-Kur verilerine göre 2015 yılının ilk iki ayında kendi iradesi dışında işsiz kaldığı için işsizlik ödeneğinden faydalanan işçi sayısı, 2014 yılının ilk iki ayındaki işsizlik ödeneğinden yararlanan işçi sayısına göre yüzde 24, 2013 yılının ilk iki ayındaki işsizlik ödeneğinden yararlanan işçi sayısına göre ise yüzde 37 oranında artmış bulunuyor
2009 yılından itibaren 2011 yılına kadar azalma eğilime giren işsizlik ödeneğinden yararlanan işçi sayısı 2012 yılından itibaren yeniden yükselme eğilimine girmişti. Bu yükseliş 2015 yılına hızını artırarak girmiş bulunuyor. Haziran 2015 ayı itibariyle 305 bin 407 kişi işsizlik ödeneği alıyor.
Tablodan da görüleceği üzere Haziran 2015 ayında işsizlik ödeneği alma başvurusunda Haziran 2014 ayındaki başvurulara göre yüzde 40’lık bir artış yaşanmış durumda. Bir başka deyişle işten çıkarma olaylarında büyük bir artış yaşanmış. Getirilen onca teşviğe karşın işten çıkarmanın bu derecelere gelmesi bu konuda alınması gereken önlemlerin ciddiyetini ortaya koyuyor. 2012 ve 2013 yıllarından beri rakamların değişimine dikkat edilirse zaten bir artış trendine çok önceden girildiği görülüyor.
87 MİLYAR BİRİKTİ
İşten çıkışlarda ve işsizlik ödeneğinden faydalanmada artış olsa da İşsizlik Fonu’nda biriken para sürekli artıyor ve Haziran sonu itibariyle 87.177.266.000 liraya (Eski para ile 87 katrilyon 177 trilyon 266 milyar lira) ulaşmış bulunuyor. Bu durumun nedeni İşsizlik Sigortası Fonu’nun kepçe ile alıp kaşıkla verme sistemine dayanıyor oluşu. Bu nedenle kaşığın sayısının artması bu durumu değiştirmiyor, kazandaki birikim giderek artıyor.
İşsizlik sigortası ülkemizde işçinin sırtından dolan ama asıl faydasını işçiye göstermeyen bir fona dönüşmüş durumda. Söz gelimi brüt ücretiniz 8 bin 200 lira ise bu rakamın tamamından işsizlik primi kesiliyor. Buna karşın işçi işsiz kaldığında işsizlik ödeneğinde brüt asgari ücretin yüzde 80'i tutarında bir tavan uygulanıyor. Bu tavan nedeniyle halen 1.011.07 liradan fazla ödenek ödenmiyor. Yani 8 bin 200 lira brütle çalışan bir işçi iradesi dışında işsiz kaldığında “Al bu 1.011.07 lira ile geçin” deniyor.
İşsizlik ödeneğinden yararlanma şartlarını sağlamak da kolay değil. Hizmet akdine dayalı çalışan işçiye son 120 günü sürekli olmak üzere son üç yılda en az 600 günlük primi var iken bu işini kendi istek ve iradesi dışında kaybetmesi halinde işsizlik ödeneği verilmesi gerekiyor. Bununla birlikte böyle bir sigortalıya sırf devam eden bir ortaklığı var diye Bağ-Kur sigortalısı olduğundan bahisle İş-Kur'ca işsizlik ödeneği ödenmiyor.
İşsizlik Fonu’nun ilk oluştuğu 2001-2003 yılları için bu uygulama belli bir birikim oluşuncaya kadar normal karşılanabilir ise de sonrası için normal bulunmuyor. İşçiler dışında hemen her yere destek yapılmasına karşın her geçen gün büyüyen İşsizlik Fonu’nda artık adil bir değişiklik yapma zamanı geldi de geçiyor.
DEĞİŞİM OLMADI
Toplanan işçi ve işveren priminin ödenen işsizlik ödeneği tutarının dört katını aştığı İşsizlik Sigortası Fonu’nda en azından hakkaniyete uygun olarak ödenekteki üst sınırı sigorta primine esas tavana eşitlemek, yahut işsizlik sigortası primi alırken de ödenekteki gibi "Brüt asgari ücretin yüzde 80'i tutarı" kadar bir matrah üst sınırı getirmek adaletli bir değişiklik olacaktı.
İşsizlik Fonu’nun yürürlükte bulunduğu 14 yılın 12’sinde iktidarda bulunan AKP’den bu konuda adaletli bir değişiklik yapması hep beklendi. Ancak AKP kepçe alıp kaşıkla veren bu sistemi ısrarla sürdürmeyi, çalışanların haklı taleplerine kulak tıkamayı tercih etti.
Kurulacak koalisyon hangi partilerden oluşursa oluşsun bu adaletsizliği düzeltmek çalışana karşı bir borçtur ya da ilk genel seçimlerden kim ya da kimler iktidara gelecekse o parti ya da partilerin çalışana karşı borcudur.
*****
MEMURLARIN EMEKLİ İKRAMİYESİ AYLIK BAĞLANINCA VERİLİR
Ali Bey, 06.01.1977 doğumluyum. 1993 yılı Eylül ayında staj sigortasıyla sigortaya girişim oldu. 1995’ten 2000’e kadar 425 gün sigorta primim ödendi. 3 Temmuz 2001’de polis memuru olarak göreve başladım. 1997-1999 arası 18 ay olarak askerlik görevimi yaptım. Askerlik borçlanması ve sigorta birleştirmesi yaptırdım. Ne zaman emekli olurum? Maaşsız emekliliği hak ettiğim zaman tazminatımı alabiliyor muyum? (Emin Kocabalkan)
Sayın okurum, Emekli Sandığı’ndan emeklilik bakımından 54 yaşına tabisiniz. Görevinize devam etmeniz koşuluyla Emekli Sandığı’ndan emekliliğiniz Şubat 2025 maaşını aldığınızda mümkün olacaktır. Buna karşın 15 Mayıs 2019 maşını aldıktan sonra görevinizden ayrılıp yaşı bekleyebilirsiniz. Ancak bu durumda alacağınız fiili hizmet zammı süresi azalacağından emeklilik tarihiniz 14 Temmuz 2026’ya ötelenmiş olur. Staj sigortanızın emekliliğinize faydası olmaz. Yaşı çalışmadan beklemek amacıyla istifa etmeniz emekli ikramiyesi almanıza engel olmasa da maaşsız emekli olduğunuzda emekli ikramiyenizi almak için aylığın bağlanacağı tarihi beklemek durumunda olursunuz.
