Okurumuz Sami Kara, “Bir devlet memuru yakınım geçtiğimiz hafta vefat etti. Henüz emekli olmamıştı.  Emekli Sandığına bağlı olarak çalışmaktaydı, kendisinin emekli ikramiyesini mirasçıları alabilirler mi?” diye soruyor.

Bu konu, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun “İkramiye” başlığı altında 89 uncu maddesinde düzenlenmiştir. İşçinin çalışmaları karşılığında nasıl kıdem tazminatı ödeniyorsa, devlet memurları için de benzer mantıkla emekli ikramiyesi ödenmektedir.

Buna göre; emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için, aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilmektedir.

Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler dikkate alınmamaktadır.

İştirakçilerden, kanunlarla belirlenen bekleme süreleri sonunda kadrosuzluk veya yaş haddi sebebiyle emekliye sevk edilenler ve vazife malûllüğü hükümlerine göre vazife malûllüğü aylığı bağlananlar ile ölüm sebebiyle haklarında emeklilik işlemi uygulananlara; aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde emekli ikramiyesinin hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak ikramiye farkları ile ilk malî yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte yürürlükte olan katsayılar uygulanmak suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere göre ayrıca ödenmektedir.

Ancak, aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı takdirde, müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak ilk artıştan doğan ikramiye farkları da bunlara ayrıca ödenmektedir.

Emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanmadan veyahut toptan ödeme yapılmadan ölen iştirakçiler için yukarıdaki esaslara göre hesaplanacak ikramiyenin tamamı, aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlere, hisseleriyle orantılı olarak ödenmektedir.

Emekli ikramiyesini aldıktan sonra yeniden iştirakçi durumuna girenlerin tekrar emekliye ayrılmalarında, sadece sonradan geçen hizmetlerine karşılık yukarıdaki esaslara göre emekli ikramiyesi ödenir. Şu kadar ki, evvelce verilmiş olan ikramiye ile sonradan geçen hizmetler için ayrıca tahakkuk ettirilecek ikramiyenin hesabına esas alınan fiili hizmet süreleri toplamı, 30 yıldan fazla olamaz ve evvelce 30 hizmet yılı için emekli ikramiyesi ödenmiş olanlara hiçbir şekilde ikramiye farkı ödenmez.

Sandıkça tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek emekli ikramiyelerini almadan ölenler ile ölüm tarihinde aylığa müstehak dul ve yetim bırakmadan ölen iştirakçilerin ikramiyeleri, kanunî mirasçılarına ödenmektedir.

Ölenlerin hak sahiplerine ödenecek emeklilik ikramiyesinin tahsili hakkında da yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda işlem yapılmaktadır.

Öncelikle Vefat eden memurun hak sahiplerinin noterden alacakları veraset ilamı ile SGK’na ölüm aylığı bağlanması için başvurması gerekmektedir. Müteakiben SGK tarafından ilgili müteveffa kişi adına hesaplanacak emekli ikramiyesi de hak sahiplerine ödenecektir.

Evlilik izni ne zaman kullanılır?

Okurumuz Orhan Doğan, “Evlilik İznini evlilik tarihinden itibaren belirli bir ay içerisinde kullanma zorunluluğu veya bununla ilgili bir kanun var mıdır? Kişi isterse evlilik iznini 3 ay sonra kullanabilir mi?” diye soruyor.

İş Kanununa göre, “Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri”

Çalışılmış günler gibi hesaba katılmakta olup, uygulamada mazeret izinleri olarak kabul edilmektedir.

Bu çerçevede medeni kanuna göre evlenmeleri halinde verilecek evlenme izinlerinin, nikah tarihinden itibaren kullanılması gerekmektedir.