II.Rize kalkınma sempozyumunda “Rize’nin Kalkınmasında Demiryolunun Önemi” konulu bildirimi sizlerin beğenisine arz ediyorum. 

Demiryolu konusu Meclis gündemine zaman zaman gelse de ciddi manada bir atılımın yapılmadığı gözle görülmektedir.

Batum demiryolu Kafkaslar’a ve Orta Asya’ya uzanan demiryollarına bağlıdır. Bilindiği üzere Çin ve Hindistan ekonomik olarak hızla yükselme eğilimdedir.

Rize’nin kalkınmasında demiryolu konusunu incelediğimiz bu çalışmada öncelikle ifade etmemiz gereken konu Rize-Batum demiryolu projesinin olması gerçeğidir.Bu projenin ardından  Karadeniz Sahili’nden İstanbul ve dolayısıyla Avrupa hedef olarak belirlenmelidir.

İlimiz Ülkenin kuzey doğusunda kalmış, göç veren, çaydan başka ciddi anlamda gelirin olmadığı bir yerdir. Ana merkezlere uzak olduğundan  yatırımcı açısından tercih edilmemektedir. Bölgeye gelecek yatırımlar da kendilerini bölgenin lokomotif ili olarak gören komşu İllere kaymaktadır.

Rize’de sanayi yatırımlarının bu güne kadar yapılmamış olması dezavantajdan avantaja dönüşebilecektir. Çünkü sanayi atıkları ile bölge kirlenmemiştir.  Bu aşamadan sonra da ağır sanayi yatırımlarına gerek yoktur. Zaten bu yatırımların yapılabileceği coğrafyaya sahip değildir. Bu yüzde lojistik hizmetleri üzerinde yoğunlaşmamız gerekmektedir.

Batum Demiryolu’nun Rize’ye kadar gelmesi durumunda Bölge Lojistik Merkezi’nin de kurulması ile Rize Limanı veya İyidere-Of Bölgesi’nde yapılacak uluslararası bir liman ithalat ve ihracatın merkezi olabilecektir. Lojistik Köy ayrıca üzerinde çalışma yapılabilecek bir konu olarak öngörülmektedir.

Bunların haricinde demiryolunun bölgeye getireceği avantajlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Batum ve PotiLimanlarının güvenli olmadığı bilinen bir gerçektir. Bu sebeple Hopa ve Rize Limanları tercih edilen limanlar olabileceklerdir.
• Yapılan demiryolu çalışmasıyla Çin ve Hindistan’dan, Orta Asya’dan hammadde temini çok daha kolay ve ucuz olacaktır.
• Aynı zamanda Özellikle Orta Asya ile bu yolla yapılacak ticaret Türk Cumhuriyetleriyle olan münasebetler üst seviyeye çıkartılabilecektir. 
• Ekonomik açıdan güçlü konuma gelen bir Rize artık göç almaya başlayacak, bölgeden göç edenlerin topraklarına geri dönmesi mümkün olabilecektir.
• Bölgede bulunan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi özellikle Türk Cumhuriyetleri için tercih edilen bir üniversite haline gelebilecektir.
• Turizm bağlamında doğal güzelliklerimiz, yaylalarımız gözde merkezler olmaya aday konuma gelecektir.
• Bu manada hem kaliteli bir kalkınma sağlanmış olacak hem de çevrede korunacaktır.

Rize-Batum Demiryolunun teknik ve maliyet boyutundan ele alınacak olursa;

Rize- Batum arası 120 km dir. Birinci bölümde yer alan maliyetler ışığında bu güzergahın,ortalama  maliyeti 500 Milyon dolar olmaktadır. Elbette ki sadece Rize – Batum arasının rayla döşenmesi yeterli değildir.

Ray standartları farklılık göstermektedir. Bu sebeple Ülkemiz standartlarına entegre edilmesi için Gürcistan’a mali desteğin sağlanması önem arz etmektedir. Aynı zamanda gereken bakım ve onarım masraflarına da destek olunması gerekir.

Bir an için Gürcistan demiryolunun entegre edilmesi , bakım ve  onarımı için neden katkı sağlayalım ki ? şeklinde bir soru sorulabilir. Yukarıda 1950 yılından sonraki dönemde Ülkemize sağlanan dış yardımlar hatırlanmalıdır. Rize- Batum demiryolu için Orta Asya, Çin ve Hindistan bağlantılarına belki de en fazla katkıyı Türkiye’nin sunması gerekir. Gelecekte sağlanacak faydanın yanında verilecek bu desteğin önemi çok küçük miktarda kalacağı öngörülmektedir.

Başlangıçta Hopa ve Rize Limanlarının işlevi artmakla birlikte demiryolu güzergahı bir koldan Karadeniz sahilini takiple İstanbul’a, dolayısıyla Avrupa’ya yine başka bir kol ve kollardan da Türkiye’nin iç kesimleri ile bağlantıları sağlanacaktır. Türkiye bu şekilde demiryolu açısından da  stratejik koridor haline gelecektir.

Sonuç olarak;

Demiryolu güvenlik, çevre, arazi kullanımı, gürültü, enerji tüketimi ve alt yapı, bakım ve işletme maliyetleri açısından karayoluna oranla çok daha avantajlıdır.. Demiryolu Rize’yi ekonomik, sosyal, kültürel anlamda çağ atlatacak bir yatırım olarak öngörülmektedir.

Rize-Batum demiryolu fizibilite  çalışmaları bir an önce başlatılmalı bu çalışmaya Batum sonrası demiryolu ağı da alınmalıdır.

Demiryolu Rize için stratejik bir yatırımdır. Demiryolu geleceğe yatırımdır. Bu sebeple kalkınmak sınıf atlamak isteyen bir Rize yüzünü demiryolu ile doğuya çevirmelidir.