Seçim öncesi Torba Yasa’yla getirilen ve 4447 sayılı Kanun’a eklenen geçici 15’inci madde ile yeni genç ve kadın işçi istihdamının önü açıldı. Düzenlemeyle 31 Aralık 2015’e kadar; işe yeni alınan işçilerin sigorta primlerinin İşsizlik Fonun’dan ödenmesine karar verildi. 
 

Teşvik kapsamında işe alınacak yeni işçinin sahip olduğu nitelik ve mesleki belgeye uygun işte çalıştırılması şartı bulunuyor. İşte tam bu noktada İşkur’un düzenlediği “İşbaşı Eğitim Programları” teşviğin süresinde pozitif yönde belirleyici rol oynuyor.

Öyle ki, 31.12.2016 tarihine kadar işbaşı eğitim programını tamamlayan, 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük kişilerin program sonrasında üç ay içinde işe alınması durumunda işe alan işverenlerin, (imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteriyorsa 42 ay, diğer sektörlerde faaliyet gösteriyorsa 30 ay süre ile) çalıştıracağı işçilerin SSK primi, işveren payının İşsizlik Sigortası Fonun’dan karşılanması öngörülüyor. 

Bu sürelerin 30.06.2015 tarihine kadar başlayan işbaşı eğitim programlarının katılımcıları için altı ay artırımlı olarak uygulanması gerekiyor.

Bu kapsamdaki teşvik süresince işveren, o işçi için “Asgari ücrete göre belirlenmiş SSK primi işveren payını” ödemeyecek, onun yerine prim İşsizlik Sigortası Fonun’dan ödenecek.
 

TEŞVİK BEŞ PUAN
 

Primini zamanında ödeyen işverenlerin hak kazandığı beş puanlık işveren SGK primi indirimi sonrasında kalan sigorta primlerinin işverene ait oranına göre ve prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan tutar İşsizlik Sigortası Fonun’dan karşılanacak. 

Örneğin 1.600 lira brüt ücreti olan işçi için yüzde 5 indirimden sonra SSK işveren payı 1.600 x %15.5 = 248 lira olarak uygulanacak. İkinci olarak SSK primi işveren payından bu teşvik kapsamında 1201.50 x %20.5 = 246.31 lira teşvik uygulandıktan sonra işverenin ödeyeceği pay, 248 – 246.31 lira = 1.69 lira olacak. Teşvikler olmasa bu işveren aynı işçi için SSK’ya 328 lira ödeyecekti.
 

KİMLER KATILABİLİR?
 

Teşvik Kanunu çıkar çıkmaz teşvikten yararlanmayı olumlu yönde etkileyecek olan İşbaşı Eğitim Programları ön plana çıktı. En fazla 160 saat olarak uygulanan bu program İşkur'a kayıtlı işsizlerin yine İşkur'a kayıtlı iş yerlerinde sahip oldukları teorik bilgilerini uygulama yaparak pekiştirmelerini, iş ve üretim süreçlerini bizzat yerinde ve uygulamalı görerek öğrenmelerini amaçlayan bir işi işbaşında öğrenme programı oluyor.

İşbaşı eğitim programlarından faydalanacak olan işveren ile iştirakçi işçi arasında sözleşme imzalanması ve bu sözleşmenin İşkur’ca onaylanması gerekiyor.

En az 15 yaşında olmak ve İşkur'a kayıtlı işsiz olmak, eğitime konu mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara sahip olmak katılmak için yeterli. İki yıllık ve üzeri üniversite öğrencileri de açıköğretim lisesi öğrencileri de katılabiliyor. İşbaşı eğitim programına katılmak isteyenler, İşkur il müdürlüklerine bizzat giderek veya www.iskur.gov.tr web adresinden müracaat edebiliyor.
 

Azami 160 gün yapılabilen ‘İşbaşı Eğitim Programları’ günde en az beş en fazla 8 saat olmak üzere ve haftada 6 günü aşmamak kaydıyla haftalık 45 saati geçmeyecek şekilde planlanabiliyor. Yani günde en az beş saat olması halinde haftada bir gün bile program yapmak mümkün. İşverenin talebiyle programa 30 güne kadar ara verilmesi de mümkün bulunuyor.
 

İşverenin, işbaşı eğitim programını tamamlayan katılımcılardan en az yüzde 20’sini kendi iş yerinde veya başka iş yerinde aynı meslekte en az 60 gün kesintisiz bir şekilde istihdam etme yükümlülüğü bulunuyor. 
 

İşverenlerin, istihdam yükümlülüğünün yerine getirildiğini SGK işe giriş bildirgesi ve SGK sigortalı hizmet listesi gibi belgeler ile belgelendirerek il müdürlüğüne kurs süresinin üç katı kadar süre içinde vermek durumunda bulunuyorlar.
 

Yarı zamanlı, periyodik çalışma, yevmiyeli eleman, ekstra eleman gibi çalışma durumunda istihdam yükümlülüğü yerine getirilmiş sayılmıyor. Yükümlülüğünü yerine getirmeyen işveren 12 ay boyunca işbaşı eğitim programı düzenleyemiyor. 
 

ÖĞRENCİ NE KAZANACAK?
 

Ön lisan da dahil olmak üzere üniversite öğrencileri zorunlu stajlarını bu program aracılığıyla yapabilecek, deneyim kazanacak ve iş bulma şanslarını artırmış olacaklar. Program süresince burs veya öğrenim kredilerini almaya devam edebilecekler. Program süresince üniversite öğrencisi katılımcılar adına iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primleri İşkur tarafından karşılanacak.

 Günlük 36.50 lira zorunlu gider ödemesi İşsizlik Fonun’dan yapılacak.

Ayrıca programa katılan kişilere İşkur’un yaptığı bu ödemeler dışında programın düzenlendiği işveren tarafından yapılan ve aylık asgari ücretin yarısını geçmeyen fiili ödemelerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesi gereğince vergi matrahından indirilmesi imkânı da bulunuyor. İşverene bir kazanç da buradan sağlanacak.

Son tahlilde Türkiye’de artan işsizliği yine işçi finanse etmiş olacak. Zira bu projeyi finanse eden İşsizlik Sigortası Fonu ve bu fonun devasa boyutlara gelmesiyle bu işler kotarılabiliyor. Fonun bu kadar kabarması (Halen 86 milyar 278 milyon lira) ve hatta taşması da işçinin işsizlik sigortası fonundan yararlanmasının kısıtlanmasından kaynaklanıyor.