Esnaf ve çiftçilerin Bağ-Kur prim borcu bulunanların borçlarını yeniden yapılandıran 6645 sayılı Torba Yasa yasalaştı. Yayınlanan genelge ile düzenlemenin esasları da netleşmiş oldu. 30 Nisan 2015 tarihinden önce 12 ay ve daha fazla uzun süredir prim borcunu ödeyemeyen binlerce borçlu düzenlemeyle rahat bir nefes aldı. Düzenlemeden ayrıca değişik yapılandırma kanunlarına göre prim borçlarını yapılandırdıkları halde yapılandırması bozulanlar veya yapılandırılmasının iptali için yazılı talepte bulunanlar da yararlanabiliyor.
 

NASIL VE NEREYE?
 

2014 yılı Eylül ayında çıkan 6552 sayılı yasa kapsamında prim borçlarını yeniden yapılandıranlar da bu haktan faydalanabilecek. Mamafih yapılandırma ile ödenen tutarlar iade edilmeyecek. Yani ödemeyen yararlanacak, ödeyen ödediği süre için sildirme hakkından yararlanamamış olacak.
 

1 Mayıs 2015-1 Ağustos 2015 tarihine kadar verilecek müddette Bağ-Kur prim borçlarını ödemeyenlerin bu borçları ilgili süreleriyle birlikte silinecek. 
 

Ancak 3 ayı beklemeden sildirmek isteyenler de yazılı başvuru ile 3 ay beklemeksizin bu borçlarını sildirebilecek. Bu haktan faydalanarak üç aylık süreyi beklemeden sigortalılığını durdurmak isteyenlerin, dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat etmeleri gerekiyor.
 

Bahse konu sildirme hakkı 30 Nisan 2015 tarihine kadar olan prim borçlarıyla ilgili olduğundan Bağ-Kur sigortalılığı gerektiren faaliyeti devam edenler için 1 Mayıs 2015 tarihinden itibaren yeniden Bağ-Kur sigortalılığı başlamış olacak.
 

BAŞKA KİMLERE YARAR?
 

Borç sildirme hakkı Eylül 2014 ayında çıkan 6552 sayılı Kanun kapsamında da beklemiş ama çıkmamıştı. Çıkmayınca bu sürelere ihtiyacı olmayanlar da yapılandırmanda yararlanmak amacıyla başvurmuş, kimi peşin ödemiş kimi ise taksitlendirmişti. Peşin ödeyenler sildirme hakkından yararlanamayacak iken taksitlendirenlerden ödemedikleri miktarın süresi 12 aydan fazla olanlar bu haktan faydalanarak borçlarını süreleriyle birlikte sildirebilecek. 6552 sayılı Yasa kapsamında taksitlendirme yapıp da halen bu sürelerini sildirmek isteyenler 6645 sayılı Yasa kapsamında başvurarak yapılandırmalarının bozulmasını ve borçlu sürelerin silinmesini talep ettiklerinde ilgili SGK birimi dosyasını inceleyip şayet 12 ay ve daha fazla borcu varsa silme talebini kabul edecek. Yok eğer 12 aydan daha az borcu varsa yapılandırma bozulmamış sayılarak kaldığı yerden ödemeye devam edebilecek.
 

BU SEFER DENGE VAR
 

Bu Bağ-Kur süre silme uygulamasının öncekilerden en önemli farkı sigortalı tarafından daha önce yapmış olduğu ödemelerin önce cari ay primine sayıldıktan sonra arta kalan tutarın en eski prim borcunun aslı ile gecikme cezası ve zammına orantılı olarak mahsup edildikten silmenin yapılacak oluşu.
 

Sildirme hakkı özellikle 1 Mart 2011 tarihine kadar SSK süreleriyle çakışan prim borcu ödenmemiş Bağ-Kur süreleri bakımından çok önemli. Zira 6645 sayılı Kanunla verilen bu hakla geçersiz durumdaki SSK süreleri geçerli sayılabilecek. Tabii gerçek uzmanından tam bilgi almadan mahsuplaşma yaptıranlar sildirme hakkından faydalanamayacak.
 

Silinen bu sürelerin 1 Ağustos 2015 tarihinden sonra edinilmek istenirse ihya işlemi ile bu sürelerin tümünün priminin ödenmesi ve yeniden kazanılması mümkün olacak.
 

İhya borcu döneminin prime esas kazanç matrahı taban ve tavan miktarları arasında  belirlenecek prime esas kazanç matrahının yüzde 34.5’u tutarında olacak.
 

Örneğin 2500 günlük Bağ-Kur süresi silinen bir Bağ-Kur’lu daha sonra Ağustos – Aralık ayları arasında silinen bu sürelerine ihtiyaç duyar da (ve taban matrahtan) ödemek isterse 2500 x 42,45 x %34,5 hesabıyla  36.613,13 TL ödemesi gerekecek.
 

Aynı miktar borcu silinen bir Tarım Bağ-Kur’lunun bu süresini canlandırabilmesi için ise 2500 x 42,45 x %34,5 x 22/30 hesabıyla 26.849,25 TL ödemesi gerekecek.
 

BORÇ KATMERLİ OLABİLİR
 

İhya edilecek süreler belirlenirken, 6645 sayılı Kanun kapsamında durdurulan sürelerle birlikte önceki kanunlara göre durdurulan sürelerin tamamı dikkate alınacak. 
 

Hesaplanan ihya borç tutarının tamamı borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiği takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. 
 

Örneğin 5510 sayılı Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında 01.05.2008 tarihi itibariyle silinen süreler de 5510 sayılı Kanunun geçici 63 üncü maddesi kapsamındaki bu yeni ihya hakkı kapsamında canlandırılacak. 
 

Yani hem 01.05.2008 tarihi itibariyle 5 yıl ve üzeri hem de 01.05.2015 tarihi itibariyle 1 yıl ve üzeri prim borcu olanların bu sürelerinin tamamını ihya etmesi istenecek.
 

Bu bakımdan silinecek sürelerin bir kısmına ihtiyaç varsa silinmeden önce ihtiyaç kadar ödenmeli.