Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilk kadın başkanı Yadigar Gökalp İlhan ile makamında görüştük. Son yıllarda Müsteşarlık makamına denk olan SGK Başkanlık makamına atanan tek kadın olan Gökalp yakın zamanda TBMM’ye sevk edilmesi beklenen, 15 maddelik tasarı taslağından başka, emeklilikte yaşa takılanlara müjdeli haberler var…

Başkan Yadigar Gökalp İlhan hanımefendi, makamlarında karşılayıp öğle yemeği ikramında bulunmaları esnasında zaman kazanmak adına sorduğumuz sorularımıza gayet içten cevaplar verdiği gibi gerçekten SGK’nın birikmiş sorunlarına çözüm getirmek istek ve amacında. Bizden de katkı bekliyor ve soru ve sorunlara hep birlikte çözüm getirmeyi istiyor.

***YAŞA TAKILANLARA MÜJDE VAR

İlk sorum “Emeklilikte Yaşa Takınlar” ile ilgili oldu. Başkan İlhan, bu konuda çalışmalarının devam ettiğini ve yakında gerçek metnin ortaya çıkacağını ifade etti. Her erken emekli olunacak yaş için emekli aylıklarında bir indirim söz konusu olup olmadığı soruma ise şimdilik taslak metinde her erken emekli olunacak yaş için yüzde 5’lik bir indirimi düşündüklerini ama henüz kesinleşmediğini de ekledi. Konuyla ilgili olarak yasa hemen çıksa 300 bin kişinin (SSK’lının) emekli olma hakkı elde ettiğinden maliyet unsurunun hesaplandığını da belirtti.

***YAŞA TAKILANLARIN BORÇLANMA TALEBİNİ DE İLETTİM

Bugün SGK Başkanı ile görüşeceğimi duyan “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” grubu da beni arayıp Başkana bir teklifleri olduğunu belirttiler, tekliflerini Başkan hanıma ilettim. Grubun teklifi, “Emekliliğimize yaş şartından kaç yıl kalmışsa parasını peşin ödeyelim, aylıktan indirim yapmasınlar” idi. Başkan hanım bu teklife de sıcak baktığını ve Bakanlık makamı ile birlikte konuyu değerlendireceklerini ifade ettiler.

***ERKEN EMEKLİLİK SADECE SSK’LILARA

Yaşı beklerken iş bulma umut ve isteği azalan ve emekli de olamayanlardan sadece SSK’lı (4/A’lı) olanlarına erken emeklilik hakkı gelirken, Bağ-Kur’lu (4/B’li) ve memurlara (4/C’li) bu hak şimdilik düşünülmüyor. Bu konuda en önemli kriter iş bulma konusu olduğu için SSK’lı olup da emeklilik bekleyenlerin ilk planda düşünülmesi doğru olmakla birlikte, Bağ-Kur’lu ve Memurlara da erken emeklilik getirilmesi yerinde olacaktır.

***YAŞA TAKILANLAR KİMLER?

SSK’lı olanlardan, 8.9.1999 gününe kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi sigortalılık süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl) ikincisi de 5000 günlük prim ödeme gün sayısı. Bu tarihten sonra ise üçüncü bir şart daha geldi, YAŞ şartı. 8.9.1999 gününden önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58 erkeklerde ise 44 ile 60 yaş arasında değişen yaşı bekleme süresi getirildi. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için de benzer şekilde yaş şartı getirildi.

“Emeklilikte Yaşı Bekleyenler”in büyük bir derdi daha da var. İşe girmek isteseler yaşlısın diyorlar, emekli olalım dediklerinde ise gençsin diyorlar. BU sebeple iki arada bir derede kalmış gibiler.

***ALMANYA VE FİNLANDİYA ÖRNEKLERİ

Almanya’da normalde emeklilik yaşı işe giriş ve doğum tarihlerine göre 65 veya 67 yaşıdır. Ancak, 63 yaşına gelmiş olanlar her eksik yaş için yüzde 2’lik daha düşük emekli aylığı bağlama oranı ile 67 yaşını beklemeden emekli de olabiliyorlar. Ancak, daha sonra çalışsalar bile emekli aylıkları bir daha artmıyor. Finlandiya’da da benzer uygulama var ama daha güzel, eksik aylık bağlama oranı ile daha erken yaşlarda emekli olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse bu kere her çalıştıkları yıl aldıkları emekli aylığı yüzde 2 artarak gerçek emekli aylıklarına yükseliyor.

***ÇALIŞTIKÇA EMEKLİ AYLIKLARI DA DÜŞÜŞÜNE DE ÇALIŞMA VAR…

İşin ilginci hem çalışanları daha geç emekli etmeye çalışan Hükümetler yetmez, bir de çalıştıkça emekli aylıklarını da düşüreceğiz dediler. Bu sebeple 1.1.2000 gününden sonra biraz, 1.10.2008 gününden sonra ise her prim ödenen ay için ilerde alınacak emekli aylıkları 2’şer lira düşüyor. SGK Başkanı ile bu konuyu görüştüğümüzde Denizli Pamukkale Üniversitesinden Doç Dr. Oğuz KARADENİZ’in bu konuda teklifi olduğunu ve değerlendirdiklerini belirttiler. Teklife göre, aktif yaşlanma politikaları kapsamında, günü dolduktan sonra yaşı beklerken çalışmaya devam ederken, her fazla 360 gün aylık bağlama oranının  (ABO) 2 değil, 3 olarak alınması ve 50 yaşından sonra çalışılan her yıl için de ABO’nun 4 olarak alınması durumunda hem sigortalıların daha çok aylık almak adına çalışmaya devam edecekleri beklentisi olacağı belirtilmiş.

***EMEKLİ ÇALIŞANLARA DA MÜJDE GELEBİLİR

İkinci olarak da emekli olduktan sonra ÇALIŞIP, SGK’ya SGDP primi ödeyerek çalışan emeklilerin, bu çalışmalarından emekli aylıklarına yansıma olmadığından gerçekte 1,5 milyondan fazla emekli çalışan olduğu halde 80 bini kayıtlı geri kalanı kayıtdışı çalışmaktadır. Bunu engellemek adına, emekli olduktan sonra çalışılan her yıl için emekli aylıklarının yüzde 2 arttırılması da düşünülmektedir. Bu durumda hem gelir vergisi hem de prim geliri de artmış olacak.

***SGK DENETMEMLERİ MERKEZİLEŞECEK

Halen, il müdürüne bile değil Sosyal Güvenlik Merkez müdürlüklerine bağlı çalışan Sosyal Güvenlik Denetmenlerinin yerelleşmesi sorununu ortadan kaldırmak için denetmenlerin belli illerde Grup ve Büro başkanlıkları olarak toplanması ve merkezileştirilmesi de düşünülen değişiklikler arasında. Ayrıca, denetmenlerin harcırah ve ücretleri konusunda da çalışmalar devam ediyor.

***SOKAK ÇOCUKLARI KURTULDU

Ana-babası olmayan 18 yaşından küçük çocukların zorunlu “Genel Sağlık Sigortası” kapsamında hem gelir testi hem de GSS primi konusunda zorluklar vardı. Konuyu gazetemizde de Ceyda ERENOĞLU’da haberleştirmişti, en azından artık sokak çocukları da para ödemeden primleri Hazineden ödenerek, sağlıkları da karşılanmış olacak.

***YABANCILARDA SEVE SEVE GSS KALKIYOR

Özellikle İngiliz ve Alman hükümetleri ile diplomatik soruna sebep olan yabancılardan ülkemizde bir yıldan çok ikamet edenlerin zorunlu olarak GSS primi (aylık 250 lira gibi) ödemeleri uygulamasına da son veriliyor. Bundan böyle sadece isteyen yabancı GSS primi ödeyecek, istemeyen ödemeyecek.

***TOPLULUK ÇALIŞANLARINA YÜZDE 5’lik İNDİRİMDEN İŞVEREN YARARLANACAK

5510/5-g ile kapsamında yurtdışında (eski adı topluluk sigortası) çalışanları için işverenler, sadece GSS (yüzde 12,5) ve Kısa Vadeli (yüzde 2) prim ödüyorlar ve yüzde 5’lik, indirimden yararlanamıyorlardı. Şimdi yapılan düzenleme ile bu işverenler de yüzde 5’lik işveren indiriminden faydalanacaklar.